i 2, got., Buchstabe: nhd. i, Abkürzung für 10; ne. i, abbreviation for 10; Q.: Bi (340-380), Kal (zehnter Nov.); B.: Neh 5,18 D; Kal 2,11 A
ia (1), got., Konj.: Vw.: s. jah
ia (2) 1, got., Abkürzung: nhd. 11; ne. 11; Q.: Kal (elfter Nov.) (4. Jh.); B.: ia Kal 2,12 A
ib 8, got., Abkürzung: nhd. 12; ne. 12; Q.: Bi (340-380), Kal (zwölfter Nov.) 4. Jh., Sk; B.: ib Mat 9,20 CA; Joh 6,13 CA; Joh 6,70 CA; Luk 18,31 CA; Neh 5,14 D; Sk 7,15 E (= Joh 6,12 ff.); Sk 7,25 E (= Joh 6,12 ff.); Kal 2,17 A
iba, i-ba, got., Partikel: Vw.: s. ibai
ibai 69, i-ba-i, i-ba, got., Partikel: nhd. ob, etwa, wohl, ob denn, doch wohl, doch nicht, dass nicht etwa; ne. possibly, feasibly, how is it possible that, is it so that, is it not so that, lest, whether; ÜG.: gr. ἵνα μή, ἵνα μήποτε (= ibai aufto), μή, μήτι ἄρα (= ibai aufto), μήπως, μήτι; ÜE.: lat. ne, numquid; Vw.: s. n-; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: germ. *jabai, *ibai, Konj., wenn; vgl. idg. *e-, ē-, *h₂é-, Adv., dann, damals, Pokorny 283?; idg. *e- (3), Pron., der, er, Pokorny 281; idg. *bʰē̆ (2), Partikel, fürwahr, etwa, freilich, Pokorny 113, Lehmann I1; R.: ibai auftō: nhd. es möchte; ne. it is indeed possible that; ÜG.: gr. μήπως; ÜE.: lat. ne (forte); Rom 11,21 A; 2Kr 11,3 B; 2Kr 12,20 A2 B2; 1Th 3,5 B; R.: ibai ƕan: nhd. es möchte einmal, danach; ne. lest at any time; ÜG.: gr. μήποτε; ÜE.: lat. ne forte; Mat 5,25 CA; B.: iba Luk 17,9 CA; Gal 6,1 A; ibai Mat 5,25 CA; Mat 7,16 CA; Mat 9,15 CA; Mat 27,64 CA; Joh 6,67 CA; Joh 7,26 CA; Joh 7,31 CA; Joh 7,41 CA; Joh 7,47 CA; Joh 7,51 CA; Joh 7,52 CA; Joh 8,53 CA; Joh 9,27 CA; Joh 9,40 CA; Joh 10,21 CA; Joh 18,17 CA; Luk 6,39 CA; Luk 14,12 CA; Luk 14,29 CA; Luk 18,5 CA; Mrk 2,19 CA; Mrk 2,21 CA; Mrk 2,22 CA; Mrk 4,12 CA; Mrk 4,21 CA; Rom 9,14 A; Rom 9,20 A; Rom 10,18 A; Rom 10,19 A; Rom 11,1 A; Rom 11,21 A; 1Kr 1,13 A; 1Kr 9,4 A; 1Kr 9,5 A; 1Kr 9,8 A; 1Kr 9,27 A; 1Kr 10,22 A; 1Kr 11,22 A; 2Kr 1,17 A B; 2Kr 2,7 A B; 2Kr 3,1 A B; 2Kr 8,20 A B; 2Kr 9,4 A B; 2Kr 11,3 B; 2Kr 11,7 B; 2Kr 11,16 B; 2Kr 12,6 A B; 2Kr 12,17 A B; 2Kr 12,18 A B; 2Kr 12,20 A2 B2; 2Kr 12,21 A B; 2Kr 13,5 B; Gal 2,2 A B; Gal 4,11 A; Gal 5,13 B; Gal 5,15 B (teilweise kursiv); Gal 6,1 B; 1Th 3,5 B; 1Th 5,15 B; 1Tm 3,6 A; Sk 2,11 E (= Joh 3,4); Sk 2,15 E (= Joh 3,4); Sk 8,14 E (= Joh 7,47); Sk 8,21 E (= Joh 7,51); Sk 8,26 E (teilweise kursiv) (= Joh 7,52); L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 328,2, 362,5 Anm. 1, Krause, Handbuch des Gotischen 197,1, Streitberg, Gotisches Elementarbuch 362,5 Anm. 1; Son.: Partikel bei Fragen, Prohibitivpartikel m. Opt.
ibdalja* 1, ib-dal-j-a*, got., M.?, N.?: nhd. Berglehne, Abhang; ne. declivity, downgrade, slope, descent; ÜG.: gr. κατάβασις; ÜE.: lat. descensus; Q.: Bi (340-380); E.: Deutung von ib- schwierig, Feist 287, s. dals, Lehmann I2; B.: Dat. Sg. ibdaljin Luk 19,37 CA
ibna 3, ibn-a, got., sw. Adj.: nhd. gleich; ne. equal, like (Adj.); ÜG.: gr. ἰσάγγελος (= ibna aggilum); ÜE.: lat. aequalis; Hw.: s. ibns*; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: s. ibns; B.: Nom. Sg. ibna Sk 1,4 Enb; Nom. Pl. ibnans Luk 20,36 CA; Akk. Sg. ibnon Sk 5,24 Enb; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 187,1, Krause, Handbuch des Gotischen 152,3b
ibnaleiks* 1, ibn-a-leik-s*, got., Adj. (a): nhd. gleichen Körpers, gleich; ne. equipollent, equal in essence, of equal substance, equal-bodied, of similar form, of the same body; Q.: Sk (400); I.: Lüs. gr. ὁμοιούσιος, ? lat. similis; E.: s. ibns, leiks; B.: ibnaleika Sk 5,26 Enb
ibnaskauns* 1, ibn-a-skaun-s*, ibnaskauneis, got., Adj. (i/ia): nhd. gleichschön, gleichgesichtig, gleichgestaltet; ne. of equal appearance, of equal sightliness, of equal beauty, equally beautiful, equal in form; ÜG.: gr. σύμμορφος; ÜE.: lat. configuratus; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. σύμμορφος; E.: s. ibns, skauns; B.: ibnaskaunjamma Php 3,21 A B; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 183, 182,II
ibnassus 3, ibn-a-s-su-s, got., st. M. (u): nhd. Gleichheit, Billigkeit; ne. equalization, equality, equity, equitableness; ÜG.: gr. ἰσότης; ÜE.: lat. aequalitas, quod aequum est; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. ἰσότης; E.: s. ibns, -assus; B.: Dat. Sg. ibnassau 2Kr 8,13 A B; Akk. Sg. ibnassu Kol 4,1 B; Nom. Sg. ibnassus 2Kr 8,14 A B; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 37, 104,3, 134,1
*ibnatjan?, *ibn-at-jan?, got., sw. V. (1): nhd. gleichmachen, ebnen; ne. even out, level out, equalize; Hw.: s. ibnassus; Q.: Regan 59, Schubert 53; E.: s. ibns; Son.: Nach Regan Präteritum athem. schwach.
*ibnjan?, *ibn-jan?, got., sw. V. (1): nhd. ebnen; ne. make even, level (V.); Vw.: s. ga-; E.: germ. *ebnajan, *ibnajan, sw. V., gleich machen; vgl. idg. *i̯em-, V., halten, paaren, bezwingen, Pokorny 505?; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 116,4
*ibnōn?, *ibn-ōn?, got., sw. V. (2): nhd. ebnen; ne. make even, level (V.); Q.: Schubert 53; E.: germ. *ebnōn, *ibnōn, sw. V., gleich machen; vgl. idg. *i̯em-, V., halten, paaren, bezwingen, Pokorny 505?
ibns* 1, ibn-s*, got., Adj. (a): nhd. eben, flach, gleich; ne. even (Adj.), level (Adj.), flat (Adj.); ÜG.: gr. πεδινός; ÜE.: lat. campester; Hw.: s. ibna; Q.: Bi (340-380); I.: Lbd. gr. ἴσος; E.: Etymologie schwierig, germ. *ebna-, *ebnaz, *ibna-, *ibnaz, Adj., eben, gleich; vgl. idg. *i̯em-, V., halten, paaren, bezwingen, Pokorny 505?, Lehmann I3; B.: Dat. Sg. M. ibnamma Luk 6,17 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 99, Krause, Handbuch des Gotischen 8 Anm. 1, 37, 154,2
*ibrs?, *ibr-s?, *ebrus, got., st. M. (a): nhd. Eber; ne. boar (N.); Q.: PN, Ebrovaccus, Evermud, Everwulf, Evorald, Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch 52; E.: germ. *ebura-, *eburaz, st. M. (a), Eber; idg. *epero-, M., Eber, Pokorny 323
ibuks* 3, ibuk-s*, got., Adj. (a): nhd. rückwärts gewandt, zurück; ne. retrorse, reversed, turned back, back (Adj.); ÜG.: gr. εἰς τὰ ὀπίσω; ÜE.: lat. retro, retrorsum; Q.: Bi (340-380); E.: Etymologie schwierig, Feist 288, Lehmann I4; germ *ebuka-, *ebukaz, Adj., rückwärts gewandt; idg. *apo-, Präp., Adv., ab, weg, Pokorny 53; vgl. idg. *-ko, Suff., EWAhd 1, 33; B.: Nom. Pl. ibukai Joh 6,66 CA; Joh 18,6 CA; Akk. Sg. ibukana Luk 17,31 CA
ich?, krimgot., Pron.: Vw.: s. ik
id 3, got., Abkürzung: nhd. 14; ne. 14; Q.: Bi (340-380), Kal (vierzehnter Nov.) 4. Jh.; B.: id Gal 2,1 B; 2Kr 12,2 A; Kal 2,15 A
*id-, got., Präf.: Vw.: s. z. B. idweit; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 68 Anm. 1
iddja?, idd-j-a?, got., Prät.: nhd. ging; ne. went; Hw.: s. gaggan; E.: Meist als augmentierter Aorist im Sinne von „er fuhr (im Wagen)“ gedeutet, nahezu ohne Verwandte im Germanischen, Feist 288, Lehmann I5; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 87, 227, Krause, Handbuch des Gotischen 90,1, 207,2, 215, 251, 257; Son.: suppletives Prät. zu gaggan
idreiga 11=10, id-reig-a, got., st. F. (ō): nhd. Buße; ne. repentence, contrition, remorse (N.); ÜG.: gr. ἀμεταμέλητος (= inu idreiga), μετάνοια; ÜE.: lat. paenitentia, stabilis (= inu idreiga); Q.: Bi (340-380), Sk; I.: Lbd. gr. μετάνοια; E.: s. germ. *idrīga-, *idrīgaz, Adj., reuig; ? Lw. kelt. aithrige; vgl. idg. *eti-, Präf., darüberhinaus, und, auch, Pokorny 344?, Lehmann I6; R.: inu idreiga: nhd. unwiderruflich; ne. irrevocable; ÜG.: gr. ἀμεταμέλητος; ÜE.: lat. stabilis; Rom 11,29 A; B.: Akk. Sg. idreiga Luk 5,32 CA; Rom 11,29 A; 2Kr 7,10 A B (teilweise kursiv); 2Tm 2,25 A B; Dat. Sg. idreigai 2Kr 7,9 A B; Gen. Sg. idreigos Luk 3,3 CA; Luk 3,8 CA; Luk 15,7 CA; Mrk 1,4 CA; Sk 3,17 Enb; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 242,2a
idreigōn* 13=12, id-reig-ōn*, got., sw. V. (2): nhd. bereuen, Buße tun; ne. be contrite, repent (V.), regret (V.), reform one’s ways; ÜG.: gr. μεταμέλεσθαι, μετανοεῖν; ÜE.: lat. paenitentia duci, paenitere; Vw.: s. ga-; Q.: Bi (340-380); I.: Lbd. gr. μετανοεῖν; E.: s. idreiga; B.: idreigo Luk 17,3 CA; Luk 17,4 CA; 2Kr 7,8 A B; idreigoda 2Kr 7,8 A B (teilweise kursiv); idreigodedeina Mat 11,21 CA (teilweise kursiv); Mrk 6,12 CA; idreigodedun Mat 11,20 CA (ganz kursiv); idreigondane 2Kr 12,21 A B; idreigondins Luk 15,7 CA; Luk 15,10 CA; idreigonds Mat 27,3 CA; idreigoþ Mrk 1,15 CA; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 242,2a; Son.: mit und ohne sik
*idreigs?, *id-reig-s?, got., Adj. (a): nhd. reuig; ne. remorseful; Hw.: s. idreiga, idreigōn*; Q.: Feist s. u. idreiga; E.: germ. *idrīga-, *idrīgaz, Adj., reuig; ? Lw. kelt. aithrige; vgl. idg. *eti-, Präf., darüberhinaus, und, auch, Pokorny 344?
idweit* 2, id-wei-t*, got., st. N. (a): nhd. Schmach, Schimpf; ne. ignominy, reproach (N.), disgrace (N.); ÜG.: gr. ὀνειδισμός, ὄνειδος (= idweit mein); ÜE.: lat. opprobrium; Q.: Bi (340-380); E.: s. germ. *weitan (1), *wītan, st. V., sehen, wissen; vgl. idg. *u̯oida-, V., gesehen haben, wissen, Pokorny 1125; idg. *u̯eid- (2), *u̯edi-, *udi-, V., erblicken, sehen, finden, Pokorny 1125; idg. *au̯- (8), *au̯ēi-, V., sinnlich wahrnehmen, auffassen, Pokorny 78, Lehmann I7; B.: Akk. Sg. idweit Luk 1,25 CA; 1Tm 3,7 A
*idweitan?, *id-wei-t-an?, got., st. V. (1): nhd. rügen, zurechtweisen; ne. regard with rejection, look at repudiatingly; Hw.: s. idweit; Q.: Regan 59, Schubert 22; E.: s. idweit
idweitjan 7, id-wei-t-jan, got., sw. V. (1): nhd. schmähen; ne. reproach (V.), revile (V.), reprobate, despise; ÜG.: gr. ὀνειδίζειν; ÜE.: lat. conviciari, exprobrare, improperare, maledici; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. ὀνειδίζειν; E.: s. idweit; B.: idweitida Mrk 16,14 CAS; idweitidedun Mat 27,44 CA; Mrk 15,32 CA; idweitjan Mat 11,20 CA; idweitjand Luk 6,22 CA; idweitjanda 1Tm 4,10 B; idweitjandane Rom 15,3 CC; Son.: m. Akk. oder m. Dat.
ie 1, got., Abkürzung: nhd. 15; ne. 15; Q.: Kal (fünfzehnter Nov.) (4. Jh.); B.: ie Kal 2,16 A
iel, krimgot., Sb.: Vw.: s. hails (1), Lehmann I8; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 22, 29
ieltsch, krimgot., Adj. (a): Vw.: s. *hailisks
ies, krimgot., Pron.: Vw.: s. is?, oder s. jains, Lehmann I9; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 22
iftuma* 4, ift-uma*, got., Adv. (Komp.): nhd. folgende; ne. subsequent, next adjacent; ÜG.: gr. τῇ ἐπαύριον (= iftumin daga); ÜE.: lat. alius, alter, crastinus, sequens (CB Joh 12,12); Hw.: s. aftuma*; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. ἐπαύριον; E.: s. aftuma, Lehmann I10; R.: iftumin daga: nhd. am folgenden Tag; ne. on the subsequent day; gr. τῇ ἐπαύριον; lat. in alio die, in altero die, in crastino die, in sequenti die; B.: iftumin Mat 27,62 CA; Joh 6,22 CA; Joh 12,12 CA; Mrk 11,12 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 190,2, Krause, Handbuch des Gotischen 169,2
ig 1, got., Abkürzung: nhd. 13; ne. 13; Q.: Kal (dreizehnter Nov.) (4. Jh.); B.: ig Kal 2,14 A
iggqar*, got., Pron.: Vw.: s. igqar*
*igils, *igi-l-s, got., st. M. (a): nhd. Igel; ne. hedgehog; Q.: PN, Igila, Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch 53; E.: germ. *egula-, *egulaz, *egila-, *egilaz, *igila-, *igilaz, st. M. (a), Igel; idg. *eg̑ʰi-, Sb., Igel, Pokorny 291; s. idg. *eg̑ʰinos, Sb., Adj., zur Schlange gehörig, Schlangenfresser, Pokorny 292; idg. *angᵘ̯ʰi-, *angᵘ̯i-, *eg̑ʰi-, *ogᵘ̯ʰi-, Sb., Schlange, Wurm, Pokorny 43, Lehmann I11
igqar* 1, iggqar*, got., Poss.-Pron.: nhd. euch beiden gehörig, euer beider; ne. your, of you both, of the two of you; ÜG.: gr. ὁ ὑμῶν; ÜE.: lat. vester; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *inkera, inkara, Poss.-Pron., euer beider; idg.?, Lehmann I12; B.: Dat. Sg. F. iggqarai Mat 9,29 CA; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 112,1, 178; Son.: Vgl. Streitberg, Gotisches Elementarbuch 28b, 115,2, 165; Seebold, E., Das System der Personalpronomina in den frühgermanischen Sprachen, 1984.
igqara, got., Pron.: Vw.: s. jut*; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 112,1, 175
igqis, got., Pron.: Vw.: s. jut*; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 175, 176
ih 1, got., Abkürzung: nhd. 18; ne. 18; Hw.: s. siƕ, *ahtautaihun; Q.: Kal (achtzehnter Nov.) (4. Jh.); B.: ih Kal 2,19 A
iiz 1, got., st. N. (a): nhd. Eis, i-Rune; ne. ice (N.), name of i-rune; Q.: Sal (Hs. 9./10. Jh.); E.: germ. *īsa-, *īsaz, st. M. (a), Eis, i-Rune; germ. *īsa-, *īsam, st. N. (a), Eis, i-Rune; idg. *eis- (2), Sb., Eis, Frost, Pokorny 301, Lehmann I13; B.: iiz Sal; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 46a
ik 872=870, ich, got., ich, krimgot., Pers.-Pron.: nhd. ich; ne. I; lat. ego; ÜG.: gr. ἐγώ, ἐμοῦ (= meina); ÜE.: lat. ego; Hw.: s. ikei; Q.: Bi (340-380), BKV, Sk, UrkA, UrkN; E.: germ. *ik-, Pron., ich; idg. *eg̑-, Pron., ich, Pokorny 291, Lehmann I14; B.: ich Feist 288 = Stearns 12; ik Mat 5,22 CA; Mat 5,28 CA; Mat 5,32 CA; Mat 5,34 CA; Mat 5,39 CA; Mat 5,44 CA; Mat 8,7 CA; Mat 8,9 CA; Mat 10,32 CA; Mat 10,33 CA; Mat 11,10 CA; Joh 5,45 CA; Joh 6,20 CA; Joh 6,35 CA; Joh 6,40 CA; Joh 6,41 CA; Joh 6,44 CA; Joh 6,48 CA; Joh 6,51 CA3; Joh 6,54 CA; Joh 6,56 CA; Joh 6,57 CA; Joh 6,63 CA; Joh 6,70 CA; Joh 7,7 CA; Joh 7,8 CA; Joh 7,29 CA; Joh 7,34 CA; Joh 7,36 CA; Joh 8,12 CA; Joh 8,14 CA; Joh 8,15 CA; Joh 8,16 CA2; Joh 8,18 CA; Joh 8,21 CA2; Joh 8,22 CA; Joh 8,23 CA2; Joh 8,24 CA; Joh 8,26 CA; Joh 8,28 CA; Joh 8,29 CA; Joh 8,38 CA; Joh 8,42 CA; Joh 8,45 CA; Joh 8,49 CA; Joh 8,50 CA; Joh 8,54 CA; Joh 8,55 CA; Joh 8,58 CA; Joh 9,4 CA; Joh 9,9 CA; Joh 9,11 CA; Joh 9,25 CA; Joh 9,39 CA; Joh 10,7 CA; Joh 10,9 CA; Joh 10,10 CA; Joh 10,11 CA; Joh 10,14 CA; Joh 10,15 CA; Joh 10,17 CA; Joh 10,18 CA (ganz in spitzen Klammern); Joh 10,25 CA; Joh 10,27 CA; Joh 10,28 CA; Joh 10,30 CA; Joh 10,34 CA; Joh 10,38 CA; Joh 11,25 CA; Joh 11,27 CA; Joh 11,42 CA; Joh 12,26 CA; Joh 12,32 CA; Joh 12,46 CA; Joh 12,47 CA; Joh 12,49 CA; Joh 13,14 CA (ganz in spitzen Klammern); Joh 13,15 CA; Joh 13,18 CA; Joh 13,19 CA; Joh 13,20 CA; Joh 13,26 CA; Joh 13,33 CA; Joh 13,34 CA; Joh 13,36 CA; Joh 14,3 CA; Joh 14,4 CA; Joh 14,6 CA; Joh 14,10 CA2; Joh 14,11 CA; Joh 14,12 CA2; Joh 14,14 CA; Joh 14,16 CA; Joh 14,19 CA; Joh 14,20 CA2; Joh 14,21 CA; Joh 14,27 CA; Joh 14,28 CA2; Joh 14,31 CA; Joh 15,1 CA; Joh 15,4 CA; Joh 15,5 CA2; Joh 15,9 CA; Joh 15,10 CA; Joh 15,12 CA; Joh 15,14 CA; Joh 15,15 CA; Joh 15,16 CA; Joh 15,19 CA; Joh 15,20 CA; Joh 15,26 CA; Joh 16,4 CA; Joh 16,7 CA3; Joh 16,16 CA; Joh 16,17 CA; Joh 16,26 CA; Joh 16,27 CA; Joh 16,33 CA; Joh 17,4 CA; Joh 17,9 CA; Joh 17,11 CA; Joh 17,12 CA; Joh 17,14 CA2; Joh 17,16 CA; Joh 17,18 CA; Joh 17,19 CA; Joh 17,21 CA; Joh 17,22 CA; Joh 17,23 CA; Joh 17,24 CA; Joh 17,25 CA; Joh 17,26 CA; Joh 18,5 CA; Joh 18,6 CA; Joh 18,8 CA; Joh 18,20 CA2; Joh 18,21 CA; Joh 18,26 CA; Joh 18,35 CA; Joh 18,37 CA2; Joh 18,38 CA; Joh 19,6 CA; Luk 1,18 CA; Luk 1,19 CA; Luk 2,48 CA; Luk 3,16 CA2; Luk 4,43 CA; Luk 6,42 CA; Luk 7,8 CA; Luk 7,27 CA; Luk 8,46 CA; Luk 9,9 CA2; Luk 10,3 CA; Luk 15,17 CA; Luk 16,9 CA; Luk 19,5 CA; Luk 19,13 CA; Luk 19,22 CA; Luk 19,23 CA (ganz in spitzen Klammern); Luk 20,3 CA; Luk 20,8 CA; Luk 20,43 CA; Mrk 1,2 CA; Mrk 1,7 CA; Mrk 1,8 CA; Mrk 6,16 CA; Mrk 9,25 CA; Mrk 10,38 CA2; Mrk 10,39 CA2; Mrk 11,29 CA; Mrk 11,33 CA; Mrk 12,26 CA; Mrk 12,36 CA; Mrk 14,58 CA; Mrk 14,62 CA; Rom 7,9 A; Rom 7,10 A; Rom 7,14 A; Rom 7,17 A; Rom 7,20 A2; Rom 7,24 A; Rom 7,25 A (teilweise kursiv); Rom 9,3 A; Rom 10,19 A; Rom 11,1 A; Rom 11,13 A; Rom 11,19 A; Rom 12,19 A CC; Rom 14,11 CC; Rom 16,22 A; 1Kr 1,12 A4; 1Kr 1,16 A; 1Kr 7,8 A; 1Kr 7,10 A; 1Kr 7,12 A; 1Kr 7,28 A; 1Kr 9,6 A; 1Kr 9,26 A; 1Kr 10,30 A2; 1Kr 10,33 A; 1Kr 11,1 A; 1Kr 11,23 A; 1Kr 15,9 A; 1Kr 15,10 A; 1Kr 15,11 A; 1Kr 16,6 A B; 1Kr 16,10 A B; 2Kr 1,23 A B; 2Kr 2,2 A B; 2Kr 2,10 A2 B2; 2Kr 6,17 A B; 2Kr 10,1 B; 2Kr 11,16 B; 2Kr 11,18 B; 2Kr 11,21 B; 2Kr 11,22 B3; 2Kr 11,23 B; 2Kr 11,29 B; 2Kr 12,11 A B; 2Kr 12,13 A B; 2Kr 12,15 A B; 2Kr 12,16 A B; 2Kr 12,20 A B; Eph 1,15 A B; Eph 3,1 B; Eph 3,7 B; Eph 4,1 A B; Eph 6,21 B; Gal 2,14 B; Gal 2,19 A; Gal 2,20 A; Gal 4,12 A2; Gal 4,18 A; Gal 5,2 B; Gal 5,10 B; Gal 5,11 B; Gal 6,14 A B; Gal 6,17 A (ganz kursiv) B; Php 2,28 A B; Php 3,4 A2 B2; Php 3,12 B; Php 3,13 A B; Php 4,11 B; Kol 1,23 A B; Kol 1,25 A B; 1Th 2,18 B; 1Th 3,5 B; 1Tm 1,15 B; 1Tm 2,7 A B; 2Tm 1,11 A B; 2Tm 4,6 A B; Tit 1,5 B; Phm 13 A; Phm 19 A2; Phm 20 A; Neh 5,14 D; Neh 5,15 D; Sk 3,23 E (= Luk 3,16, Mrk 1,7); Sk 3,25 E (= Luk 3,16, Mrk 1,7); Sk 4,2 E (= Joh 3,29); Sk 4,7 E (= Joh 3,29); Sk 6,2 E (= Joh 3,20); Sk 6,7 E (= Joh 5,35); Sk 6,8 E (= Joh 5,35); Sk 6,9 E (= Joh 5,35); UrkN 1,1 UrkN; UrkN 2,1 UrkN; UrkN 3,1 UrkN; UrkN 4,1 UrkN; UrkA 1 UrkA; iku Joh 7,17 CA; meina Mat 10,37 CA2; Mat 10,38 CA; Mat 10,39 CA; Mat 25,43 C; Joh 6,57 CA; Joh 12,30 CA; Luk 9,24 CA; Luk 9,26 CA; Luk 17,33 CA; Mrk 8,35 CA; Mrk 8,38 CA; Mrk 10,29 CA; 2Tm 1,8 A B; mik Mat 8,2 CA; Mat 10,33 CA; Mat 10,37 CA2; Mat 10,40 CA3; Mat 25,42 C; Mat 25,43 C2; Mat 26,75 CA C; Joh 5,46 CA; Joh 6,26 CA; Joh 6,36 CA; Joh 6,38 CA; Joh 6,40 CA; Joh 6,44 CA; Joh 6,57 CA2; Joh 7,7 CA; Joh 7,16 CA; Joh 7,19 CA; Joh 7,28 CA2; Joh 7,29 CA; Joh 7,33 CA; Joh 7,34 CA; Joh 7,36 CA; Joh 8,12 CA; Joh 8,14 CA; Joh 8,16 CA; Joh 8,18 CA3; Joh 8,19 CA2; Joh 8,21 CA; Joh 8,26 CA; Joh 8,28 CA; Joh 8,29 CA; Joh 8,40 CA; Joh 8,42 CA2; Joh 8,46 CA; Joh 8,49 CA; Joh 8,54 CA2; Joh 9,4 CA; Joh 10,9 CA; Joh 10,14 CA; Joh 10,15 CA; Joh 10,17 CA; Joh 10,25 CA; Joh 10,27 CA; Joh 10,32 CA; Joh 11,42 CA; Joh 12,8 CA; Joh 12,26 CA; Joh 12,27 CA; Joh 12,44 CA; Joh 12,45 CA2; Joh 12,49 CA; Joh 13,13 CA; Joh 13,18 CA; Joh 13,20 CA3; Joh 13,21 CA; Joh 13,33 CA; Joh 13,36 CA; Joh 13,38 CA2; Joh 14,6 CA; Joh 14,7 CA; Joh 14,9 CA2; Joh 14,14 CA; Joh 14,15 CA; Joh 14,19 CA2; Joh 14,21 CA3; Joh 14,23 CA; Joh 14,24 CA2; Joh 14,28 CA; Joh 15,5 CA; Joh 15,9 CA; Joh 15,16 CA; Joh 15,18 CA; Joh 15,20 CA; Joh 15,21 CA; Joh 15,23 CA; Joh 15,24 CA2; Joh 15,25 CA; Joh 15,26 CA; Joh 16,3 CA; Joh 16,5 CA2; Joh 16,10 CA; Joh 16,14 CA; Joh 16,16 CA2; Joh 16,17 CA2; Joh 16,19 CA2; Joh 16,23 CA; Joh 16,27 CA; Joh 16,32 CA; Joh 17,5 CA; Joh 17,8 CA; Joh 17,18 CA; Joh 17,19 CA; Joh 17,21 CA; Joh 17,23 CA2; Joh 17,24 CA; Joh 17,25 CA; Joh 17,26 CA; Joh 18,8 CA; Joh 18,21 CA; Joh 18,23 CA; Joh 18,34 CA; Joh 19,11 CA2; Luk 1,48 CA; Luk 2,49 CA; Luk 4,7 CA; Luk 4,18 CA2; Luk 4,43 CA; Luk 5,12 CA; Luk 6,46 CA; Luk 7,7 CA; Luk 9,18 CA; Luk 9,20 CA; Luk 9,23 CA; Luk 9,48 CA3; Luk 9,59 CA; Luk 10,16 CA; Luk 14,18 CA; Luk 14,19 CA; Luk 15,12 CA; Luk 15,19 CA; Luk 16,3 CA; Luk 16,4 CA2; Luk 17,4 CA; Luk 18,3 CA; Luk 18,19 CA; Luk 18,22 CA; Luk 18,38 CA; Luk 18,39 CA; Luk 19,27 CA; Luk 20,23 CA; Mrk 1,40 CA; Mrk 6,22 CA; Mrk 6,23 CA; Mrk 7,6 CA; Mrk 7,7 CA; Mrk 8,27 CA; Mrk 8,29 CA; Mrk 8,33 CA; Mrk 8,34 CA; Mrk 9,37 CA4; Mrk 10,18 CA; Mrk 10,21 CA; Mrk 10,36 CA; Mrk 10,47 CA; Mrk 10,48 CA; Mrk 12,15 CA; Mrk 14,7 CA; Mrk 14,42 CA; Mrk 14,48 CA; Mrk 14,49 CA; Mrk 14,72 CA; Rom 7,11 A; Rom 7,23 A; Rom 7,24 A; Rom 8,2 A; Rom 9,20 A; Rom 10,20 A2; Rom 15,3 CC; 1Kr 1,17 A; 1Kr 4,3 A; 1Kr 4,4 A; 1Kr 5,12 A; 1Kr 7,7 A; 1Kr 9,3 A; 1Kr 16,6 A B; 1Kr 16,7 A B; 2Kr 1,16 A B; 2Kr 1,19 A B; 2Kr 2,2 A B; 2Kr 2,5 A B; 2Kr 7,7 A B; 2Kr 7,8 A B; 2Kr 11,1 B; 2Kr 11,5 B; 2Kr 11,7 B; 2Kr 11,9 B; 2Kr 11,16 B2; 2Kr 11,32 B; 2Kr 12,5 A B; 2Kr 12,7 A B; 2Kr 12,11 A B; 2Kr 12,20 A B; 2Kr 12,21 A B; Eph 6,21 B; Eph 6,22 B; Gal 2,18 A; Gal 2,20 A2; Gal 4,14 A; Php 2,23 B; Php 2,27 A B; Php 3,13 A B; Php 3,14 A B; Php 4,10 B; Php 4,11 B; Php 4,12 B; Php 4,13 B; Kol 4,7 A B; 1Tm 1,12 B2; 2Tm 1,12 A B; 2Tm 1,16 A B; 2Tm 1,17 A B; 2Tm 3,11 A B; Phm 17 A2; Neh 6,14 D; Neh 6,19 D; Sk 5,26 E (= Joh 17,23); Sk 6,9 E2 (= Joh 5,35); Sk 6,17 E (= Joh 5,37); Sk 6,18 E (= Joh 5,37); mis Mat 7,21 CA; Mat 7,22 CA; Mat 7,23 CA; Mat 8,21 CA; Mat 8,22 CA; Mat 9,9 CA; Mat 10,32 CA; Mat 10,38 CA; Mat 11,6 CA; Mat 25,40 C; Mat 25,41 C; Mat 25,42 C; Mat 25,45 C; Mat 27,4 CA; Mat 27,10 CA; Mat 27,46 CA; Joh 5,46 CA; Joh 6,35 CA2; Joh 6,37 CA3; Joh 6,44 CA; Joh 6,45 CA; Joh 6,47 CA; Joh 6,56 CA; Joh 6,65 CA; Joh 7,17 CA; Joh 7,23 CA; Joh 7,28 CA; Joh 7,37 CA; Joh 7,38 CA; Joh 8,28 CA; Joh 8,29 CA2; Joh 8,37 CA; Joh 8,42 CA; Joh 8,45 CA; Joh 8,46 CA; Joh 9,11 CA2; Joh 9,15 CA; Joh 9,30 CA; Joh 10,18 CA CA (ganz kursiv); Joh 10,29 CA; Joh 10,37 CA; Joh 10,38 CA2; Joh 11,25 CA; Joh 11,26 CA; Joh 11,41 CA; Joh 11,42 CA; Joh 12,26 CA2; Joh 12,32 CA; Joh 12,44 CA2; Joh 12,46 CA; Joh 12,48 CA; Joh 12,49 CA2; Joh 13,18 CA; Joh 14,1 CA; Joh 14,3 CA; Joh 14,10 CA3; Joh 14,11 CA3; Joh 14,12 CA; Joh 14,20 CA; Joh 14,28 CA; Joh 14,30 CA; Joh 14,31 CA; Joh 15,2 CA; Joh 15,4 CA2; Joh 15,5 CA; Joh 15,6 CA; Joh 15,7 CA; Joh 15,27 CA; Joh 16,9 CA; Joh 16,32 CA; Joh 16,33 CA; Joh 17,4 CA; Joh 17,6 CA2; Joh 17,7 CA; Joh 17; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 164, Krause, Handbuch des Gotischen 175, 176
ikei 3, ik-ei, got., Rel.-Pron.: nhd. der ich, ich welcher; ne. I who, I that; ÜG.: gr. ἐγώ; ÜE.: lat. qui; Q.: Bi (340-380); E.: s. ik, ei; B.: Nom. Sg. ikei 1Kr 15,9 A; 2Kr 10,1 B; 1Tm 1,13 B; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 185,1; Son.: Vgl. an Stelle von ikei saei Joh 8,18, saei Kol 1,24 AB, þaiei 1Kr 10,17; Son.: Relativpron. der 1. Person
in 1792, got., Präp., Präf.: nhd. in, an, auf, unter, zu, während (Konj.), bei, über, nach, gegen, um, für, bis zu, wegen, um willen, durch; ne. in, into, unto, onto, at, within, when, while (Präp.), during, for, under, in virtue of, by, to, upon, until, on, because of, for the sake of, on account of, by means of, through, due; ÜG.: gr. διά, ἐν, ἕνεκεν, εἰς, ἐπί, περί, ὑπέρ τούτου χάριν (= in þis, in þizozei waihtais), οὗ χάριν (= in þizei), χάριν; ÜE.: lat. in, intra (CB Luk 3,8), ob, per, propter; Q.: Bi (340-380), Kal (fünfzehnter Nov., neunzehnter Nov.), Sk; E.: germ. *en, Präp., in; idg. *en (1), Präp., in, Pokorny 311, Lehmann I16; R.: in andwairþja: nhd. vor; ne. before the face of, in the presence of, facing; ÜG.: gr. ἔμπροσθεν, ἔναντι, ἐνώπιον, κατενῶπιον; ÜE.: lat. adversus, ante, coram, in conspectu; z. B. Mat 5,16 CA2; Joh 12,37 CA; Luk 10,21 CA; Mrk 9,2 CA; 1Th 2,19 B2; Neh 6,19 D; R.: in ƕis: nhd. warum, weshalb; ne. because of that, why; ÜG.: gr. διατί; ÜE.: lat. quare; 2Kr 11,11 B; R.: in ƕō sauþō: nhd. wie; ne. to which tidings; ÜG.: gr. τίνι λόγῳ; ÜE.: lat. qua ratione; 1Kr 15,2 A; R.: in þis: nhd. deshalb; ne. by reason of this, by this cause; ÜG.: gr. τούτου χάριν; ÜE.: lat. huius rei gratia; Eph 3,14 A B; R.: in þize ei: nhd. deshalb dass; ne. because of the fact that; ÜG.: gr. ἵνα; ÜE.: lat. huius rei gratia; Tit 1,5 B3; Neh 5,18 D2; R.: in þizei: nhd. weshalb, weil; ne. because; ÜG.: gr. διὰ τό, δι’ ἥν αἰτίαν, διό, διότι, ἀνθ’ ὧν; ÜE.: lat. ob quam causam, eo quod, quia, propterea quod, propter quod; z. B. Rom 15,7 C; Luk 8,6 CA; Luk 8,7 CA; Php 2,26 A B; R.: in þizōzei waihtais: nhd. weshalb; ne. for the sake of, this thing which; ÜG.: gr. διὰ τοῦτο, δι’ ἥν αἰτίαν; ÜE.: lat. huius rei gratia; Eph 3,1 B2; 2Tm 1,6 A2 B2; 2Tm 1,12 A2 B2; Tit 1,5 B3; Tit 1,13 A2; R.: inuh þis: nhd. deshalb; ne. therefore; ÜG.: gr. διὰ τοῦτο, διό, ἕνεκεν τούτου; ÜE.: lat. ideo; z. B. Rom 13,6 A; Mrk 10,7 CA; 2Kr 2,8 A B; 1Th 5,12,B2; R.: inuh þis nu: nhd. deshalb; ne. therefore; ÜG.: gr. τοιγαροῦν; ÜE.: lat. itaque; 1Th 4,7 B; B.: in Mat 5,15 CA; Mat 5,16 CA2; Mat 5,19 CA2; Mat 5,20 CA; Mat 5,22 CA; Mat 5,24 CA; Mat 5,25 CA2; Mat 5,28 CA; Mat 5,29 CA; Mat 5,30 CA; Mat 5,45 CA; Mat 5,48 CA; Mat 6,1 CA2; Mat 6,2 CA2; Mat 6,4 CA3; Mat 6,5 CA; Mat 6,6 CA4; Mat 6,7 CA; Mat 6,9 CA; Mat 6,10 CA; Mat 6,13 CA2; Mat 6,18 CA2; Mat 6,20 CA; Mat 6,23 CA; Mat 6,26 CA; Mat 6,29 CA; Mat 6,30 CA; Mat 7,13 CA; Mat 7,14 CA; Mat 7,15 CA; Mat 7,19 CA; Mat 7,21 CA2; Mat 7,22 CA; Mat 8,5 CA; Mat 8,6 CA; Mat 8,10 CA; Mat 8,11 CA; Mat 8,12 CA; Mat 8,13 CA; Mat 8,14 CA2; Mat 8,23 CA; Mat 8,24 CA; Mat 8,28 CA; Mat 8,31 CA; Mat 8,32 CA3; Mat 8,33 CA; Mat 9,1 CA2; Mat 9,3 CA; Mat 9,4 CA; Mat 9,6 CA; Mat 9,7 CA; Mat 9,10 CA; Mat 9,17 CA2; Mat 9,21 CA; Mat 9,23 CA; Mat 9,28 CA; Mat 9,31 CA; Mat 9,33 CA; Mat 9,34 CA; Mat 9,35 CA; Mat 9,36 CA; Mat 9,38 CA; Mat 10,23 CA; Mat 10,27 CA3; Mat 10,28 CA; Mat 10,32 CA3; Mat 10,33 CA3; Mat 10,39 CA; Mat 10,41 CA2; Mat 10,42 CA; Mat 11,2 CA; Mat 11,6 CA; Mat 11,8 CA; Mat 11,11 CA2; Mat 11,16 CA (ganz kursiv); Mat 11,20 CA; Mat 11,21 CA2 CA (ganz kursiv); Mat 11,22 CA; Mat 11,23 CA CA (ganz kursiv); Mat 11,24 CA; Mat 25,39 C; Mat 25,41 C; Mat 25,43 C; Mat 25,44 C; Mat 25,46 C2; Mat 26,71 CA C; Mat 27,5 CA; Mat 27,6 CA; Mat 27,18 CA; Mat 27,51 CA; Mat 27,53 CA; Mat 27,56 CA; Mat 27,60 CA; Joh 6,14 CA; Joh 6,15 CA; Joh 6,17 CA2; Joh 6,21 CA; Joh 6,22 CA; Joh 6,24 CA2; Joh 6,40 CA; Joh 6,44 CA; Joh 6,49 CA; Joh 6,51 CA2; Joh 6,53 CA; Joh 6,54 CA; Joh 6,56 CA2; Joh 6,57 CA2; Joh 6,58 CA; Joh 6,59 CA2; Joh 6,61 CA; Joh 7,1 CA2; Joh 7,3 CA; Joh 7,4 CA; Joh 7,8 CA2; Joh 7,9 CA; Joh 7,10 CA; Joh 7,11 CA; Joh 7,12 CA; Joh 7,13 CA; Joh 7,14 CA; Joh 7,18 CA; Joh 7,22 CA; Joh 7,23 CA2; Joh 7,28 CA; Joh 7,35 CA; Joh 7,37 CA; Joh 7,43 CA; Joh 7,50 CA; Joh 8,12 CA; Joh 8,17 CA; Joh 8,20 CA2; Joh 8,21 CA; Joh 8,24 CA2; Joh 8,26 CA; Joh 8,31 CA; Joh 8,35 CA; Joh 8,37 CA; Joh 8,44 CA2; Joh 9,5 CA; Joh 9,7 CA; Joh 9,11 CA; Joh 9,30 CA; Joh 9,34 CA; Joh 9,39 CA; Joh 10,1 CA; Joh 10,19 CA; Joh 10,22 CA; Joh 10,23 CA2; Joh 10,25 CA; Joh 10,32 CA; Joh 10,33 CA2; Joh 10,34 CA; Joh 10,36 CA; Joh 10,38 CA2; Joh 10,40 CA; Joh 11,4 CA; Joh 11,6 CA; Joh 11,7 CA; Joh 11,9 CA; Joh 11,10 CA2; Joh 11,15 CA; Joh 11,17 CA; Joh 11,20 CA; Joh 11,24 CA2; Joh 11,27 CA; Joh 11,30 CA2; Joh 11,31 CA; Joh 11,38 CA; Joh 11,42 CA; Joh 12,1 CA; Joh 12,5 CA; Joh 12,7 CA; Joh 12,9 CA; Joh 12,11 CA; Joh 12,12 CA; Joh 12,13 CA; Joh 12,20 CA; Joh 12,24 CA; Joh 12,25 CA2; Joh 12,27 CA; Joh 12,30 CA2; Joh 12,35 CA2; Joh 12,37 CA; Joh 12,46 CA2; Joh 12,48 CA; Joh 13,23 CA; Joh 13,27 CA; Joh 13,31 CA; Joh 13,32 CA2; Joh 14,2 CA; Joh 14,10 CA3; Joh 14,11 CA3; Joh 14,13 CA2; Joh 14,14 CA; Joh 14,17 CA; Joh 14,20 CA4; Joh 14,26 CA; Joh 14,30 CA; Joh 15,2 CA; Joh 15,3 CA; Joh 15,4 CA3; Joh 15,5 CA2; Joh 15,6 CA2; Joh 15,7 CA2; Joh 15,8 CA; Joh 15,9 CA; Joh 15,10 CA2; Joh 15,11 CA; Joh 15,16 CA; Joh 15,21 CA; Joh 15,24 CA; Joh 15,25 CA; Joh 16,13 CA; Joh 16,21 CA; Joh 16,23 CA2; Joh 16,24 CA; Joh 16,25 CA2; Joh 16,26 CA2; Joh 16,28 CA; Joh 16,33 CA2; Joh 17,10 CA; Joh 17,11 CA3; Joh 17,12 CA2; Joh 17,13 CA2; Joh 17,17 CA; Joh 17,18 CA2; Joh 17,19 CA; Joh 17,21 CA3; Joh 17,23 CA2; Joh 17,26 CA2; Joh 18,1 CA; Joh 18,11 CA; Joh 18,15 CA; Joh 18,20 CA2; Joh 18,26 CA; Joh 18,28 CA2; Joh 18,33 CA; Joh 18,37 CA; Joh 18,38 CA; Joh 18,39 CA; Joh 19,4 CA; Joh 19,6 CA; Joh 19,9 CA; Luk 1,1 CA; Luk 1,5 CA; Luk 1,6 CA2; Luk 1,9 CA2; Luk 1,8 CA; Luk 1,11 CA; Luk 1,14 CA; Luk 1,15 CA2; Luk 1,17 CA3; Luk 1,18 CA; Luk 1,19 CA; Luk 1,20 CA; Luk 1,21 CA; Luk 1,22 CA; Luk 1,25 CA2; Luk 1,26 CA2; Luk 1,27 CA; Luk 1,28 CA; Luk 1,31 CA; Luk 1,33 CA; Luk 1,36 CA; Luk 1,39 CA3; Luk 1,40 CA; Luk 1,41 CA; Luk 1,42 CA; Luk 1,44 CA3; Luk 1,50 CA; Luk 1,51 CA; Luk 1,59 CA; Luk 1,61 CA; Luk 1,65 CA; Luk 1,66 CA; Luk 1,69 CA; Luk 1,75 CA2; Luk 1,77 CA; Luk 1,78 CA; Luk 1,79 CA2; Luk 2,1 CA; Luk 2,3 CA; Luk 2,4 CA2; Luk 2,5 CA; Luk 2,7 CA2; Luk 2,8 CA; Luk 2,11 CA; Luk 2,12 CA; Luk 2,14 CA2; Luk 2,15 CA; Luk 2,16 CA; Luk 2,19 CA; Luk 2,20 CA; Luk 2,21 CA; Luk 2,22 CA; Luk 2,23 CA; Luk 2,24 CA; Luk 2,25 CA; Luk 2,27 CA2; Luk 2,29 CA; Luk 2,31 CA; Luk 2,34 CA; Luk 2,38 CA (ganz in eckigen Klammern); Luk 2,39 CA2; Luk 2,41 CA; Luk 2,42 CA; Luk 2,43 CA; Luk 2,44 CA3; Luk 2,45 CA; Luk 2,46 CA2; Luk 2,49 CA; Luk 2,51 CA2; Luk 3,1 CA; Luk 3,2 CA; Luk 3,4 CA2; Luk 3,8 CA; Luk 3,9 CA; Luk 3,15 CA; Luk 3,16 CA; Luk 3,17 CA2; Luk 3,20 CA; Luk 3,22 CA; Luk 4,1 CA2; Luk 4,2 CA; Luk 4,5 CA; Luk 4,7 CA; Luk 4,9 CA; Luk 4,14 CA2; Luk 4,15 CA; Luk 4,16 CA3; Luk 4,18 CA; Luk 4,19 CA; Luk 4,20 CA; Luk 4,21 CA; Luk 4,23 CA2; Luk 4,24 CA; Luk 4,25 CA2; Luk 4,26 CA; Luk 4,27 CA; Luk 4,28 CA; Luk 4,31 CA2; Luk 4,32 CA; Luk 4,33 CA; Luk 4,35 CA; Luk 4,38 CA; Luk 4,44 CA; Luk 5,3 CA; Luk 5,7 CA; Luk 5,9 CA; Luk 5,12 CA; Luk 5,17 CA; Luk 5,18 CA; Luk 5,19 CA2; Luk 5,22 CA; Luk 5,24 CA; Luk 5,25 CA2; Luk 5,29 CA; Luk 5,32 CA; Luk 5,35 CA; Luk 5,37 CA; Luk 5,38 CA; Luk 6,1 CA; Luk 6,2 CA; Luk 6,4 CA; Luk 6,6 CA2; Luk 6,7 CA; Luk 6,8 CA; Luk 6,12 CA3; Luk 6,22 CA; Luk 6,23 CA2; Luk 6,38 CA; Luk 6,39 CA; Luk 6,41 CA2; Luk 6,42 CA3; Luk 7,1 CA2; Luk 7,9 CA; Luk 7,11 CA2; Luk 7,16 CA; Luk 7,23 CA; Luk 7,24 CA; Luk 7,25 CA3; Luk 7,28 CA2; Luk 7,32 CA; Luk 7,36 CA; Luk 7,37 CA2; Luk 7,44 CA; Luk 7,47 CA; Luk 7,49 CA; Luk 7,50 CA; Luk 8,6 CA; Luk 8,7 CA; Luk 8,10 CA; Luk 8,13 CA; Luk 8,14 CA; Luk 8,15 CA2; Luk 8,17 CA; Luk 8,22 CA2; Luk 8,23 CA; Luk 8,26 CA; Luk 8,27 CA2; Luk 8,30 CA; Luk 8,31 CA; Luk 8,32 CA2; Luk 8,33 CA2; Luk 8,34 CA2; Luk 8,37 CA; Luk 8,41 CA; Luk 8,43 CA2; Luk 8,47 CA2; Luk 8,48 CA; Luk 8,51 CA; Luk 9,3 CA; Luk 9,4 CA; Luk 9,12 CA2; Luk 9,24 CA; Luk 9,26 CA; Luk 9,28 CA; Luk 9,31 CA2; Luk 9,34 CA2; Luk 9,34 GlA; Luk 9,36 CA; Luk 9,37 CA; Luk 9,43 CA (ganz in eckigen Klammern) 2; Luk 9,44 CA2; Luk 9,46 CA; Luk 9,48 CA; Luk 9,50 CA (ganz in eckigen Klammern); Luk 9,51 CA2; Luk 9,52 CA; Luk 9,56 CA; Luk 9,57 CA; Luk 9,61 CA; Luk 9,62 CA; Luk 10,1 CA; Luk 10,2 CA; Luk 10,3 CA; Luk 10,5 CA; Luk 10,7 CA; Luk 10,8 CA; Luk 10,9 CA; Luk 10,10 CA; Luk 10,12 CA; Luk 10,13 CA3; Luk 10,14 CA; Luk 10,17 CA; Luk 10,20 CA; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 198, 199,2c, Krause, Handbuch des Gotischen 200,1
inagjan* 1, in-ag-jan*, got., sw. V. (1), m. Akk.: nhd. anfahren, bedrohen, in Angst setzen; ne. put in a state of fear, threaten, inspire fear in, censure (V.); ÜG.: gr. ἐμβριμᾶσθαι; ÜE.: lat. comminari; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. ἐμβριμᾶσθαι; E.: s. in, agjan; B.: 3. Pers. Sg. Prät. inagida Mat 9,30 CA
inahei* 2, in-ah-ei*, got., sw. F. (n): nhd. Besonnenheit, Selbstbeherrschung; ne. judiciousness, circumspection, prudence, sobriety; ÜG.: gr. σωφρονισμός, σωφροσύνη; ÜE.: lat. gratia, sobrietas; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. σωφροσύνη; E.: s. in, ahei; B.: Dat. Sg. inahein 1Tm 2,9 A B; Gen. Sg. inaheins 2Tm 1,7 A B
inahs* 1, in-ah-s*, got., Adj. (a): nhd. verständig, besonnen (Adj.), klug; ne. judicious, circumspect (Adj.), prudent, wise (Adj.); ÜG.: gr. φρόνιμος; ÜE.: lat. prudens; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, ahs; B.: Nom. Pl. M. inahai Rom 12,16 A
inaljanōn* 2, in-al-jan-ōn*, got., sw. V. (2), m. Dat.?: nhd. zornig machen, reizen; ne. jealousy provoke to jealousy, make jealous, provoke, anger (V.); ÜG.: gr. παραζηλοῦν; ÜE.: lat. aemulari; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. παραζηλοῦν; E.: s. in, aljanōn; B.: inaljanom 1Kr 10,22 A; inaljanoþ 2Kr 13,5 GlA
-inassus?, -in-a-s-su-s?, got., Suff., st. M. (u): Vw.: s. -assus
inbrannjan* 1, in-bran-n-jan*, got., sw. V. (1), m. Akk.: nhd. „anbrennen“, in Brand stecken; ne. set afire, ignite, set on fire; ÜG.: gr. καίειν; ÜE.: lat. ardere; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, brannjan; B.: 3. Pers. Sg. Prät. inbrannjada Joh 15,6 CA; Son.: Kausativbildung zu brinnan.
indrōbnan* 3, in-drō-b-n-an*, got., sw. V. (4), ingressiv: nhd. in Bestürzung geraten, erschüttert werden; ne. begin to be troubled, start to become disturbed, become disordered; ÜG.: gr. ταράσσεσθαι; ÜE.: lat. turbari; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. ταράσσεσθαι; E.: s. in, drōbnan; B.: indrobnai Joh 14,1 CA; indrobnaina Joh 14,27 CA; indrobnoda Joh 13,21 CA
infeinan* 6, in-fei-n-an*, got., sw. V. (4): nhd. sich erbarmen, gerührt sein (V.); ne. have compassion, be moved with compassion, have pity; ÜG.: gr. σπλαγχνίζεσθαι, (σπλάγχνα) (= infeinan); ÜE.: lat. misereri, misericordia moveri, (viscera) (= infeinan); Q.: Bi (340-380); E.: keine innergerm. Beziehungen, zu lat. pius?, Feist 293, Lehmann I17; B.: infeinandein Luk 1,78 CA; infeinands Mrk 1,41 CA; infeinoda Mat 9,36 CA; Luk 7,13 CA; Luk 15,20 CA; Mrk 8,2 CA
ingaleikōn* 1, in-ga-leik-ōn*, got., sw. V. (2): nhd. verwandeln, umwandeln; ne. transform the likeness into, change the resemblance into, make the appearance similar to; ÜG.: gr. μεταμορφοῦν; ÜE.: lat. transformare; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. μεταμορφοῦν; E.: s. in, ga-, leikōn; B.: Pass. ingaleikonda 2Kr 3,18 A B
ingardja* (1) 3=2, in-gar-d-j-a*, got., sw. M. (n): nhd. Hausgenosse; ne. household member, one of the same household; ÜG.: gr. οἰκεῖος; ÜE.: lat. domesticus; Hw.: s. ingardja (2); Q.: Bi (340-380); I.: Lüt.? gr. οἰκεῖος; E.: s. in, gardja; B.: Dat. Sg. ingardjam 1Tm 5,8 A B; Nom. Pl. ingardjans Eph 2,19 A B (teilweise kursiv); L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 187,6
ingardja* (2) 2, in-gar-d-j-a*, got., sw. Adj.: nhd. im Haus befindlich; ne. in the house, domiciled within, resident (Adj.); ÜG.: gr. ὁ κατ’ οἶκον; ÜE.: lat. domesticus; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, gardja; B.: ingardjon 1Kr 16,19 B (Dat. Sg. F.); Kol 4,15 B (Akk. Sg. F.)
ingdolou 1, krimgot.?, Wort: Q.: BKV (1562); B.: ingdolou Stearns 12
ingif* 1, in-gif*, got., st. N. (a): nhd. Gift; ne. poison (N.), toxicant; ÜG.: gr. θανάσιμον; ÜE.: lat. mortiferum; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, giban, vielleicht ursprünglich Adj.; B.: Dat. ingibe Mrk 16,18 CAS; Son.: Gen. ingibis.
ingramjan* 1, in-gra-m-jan*, got., sw. V. (1): nhd. erbittern; ne. incite to anger, provoke, put in a state of anger, irritate; ÜG.: gr. παροξύνειν; ÜE.: lat. irritare; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. παροξύνειν; E.: s. in, gramjan; B.: Pass. ingramjada 1Kr 13,5 A
*ingrimjis?, *in-grim-ji-s?, got., Adj. (ja/jō): nhd. schrecklich; ne. terrible; Q.: Gamillscheg I, 382; E.: s. in, grimjis
inilō* 4, in-il-ō*, got., sw. F. (n): nhd. Entschuldigung, Vorwand, Gelegenheit; ne. pretext, pretense, alleged reason, excuse (N.); ÜG.: gr. ἀφορμή, πρόφασις; ÜE.: lat. excusatio, occasio; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. ἀφορμή; E.: keine innergerm. Beziehungen, s. in, Feist 293, Lehmann I18; B.: inilon 2Kr 11,12 B2 (Akk. Sg.); Php 1,18 B (Dat. Sg.); Gen. Sg. inilons Joh 15,22 CA
*inilōn, *in-il-ōn, got., sw. V. (2): nhd. einwenden; ne. introduce as an excuse, allege as a reason for; Hw.: s. inilō*; Q.: Regan 61, Schubert 24; E.: dunkel, s. in, Feist 293
inkilþō 3, in-kil-þ-ō, got., sw. Adj.: nhd. schwanger, Schwangere (subst.); ne. with child, pregnant; ÜG.: gr. ἡ ἔγκυος, συλλαμβάνειν (= inkilþō wairþan), συνειληφυῖα; ÜE.: lat. concipere (= inkilþō wairþan), praegnans; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, kilþō; R.: inkilþō wairþan: nhd. empfangen; ne. conceive; ÜG.: gr. συλλαμβάνειν; ÜE.: lat. concipere; Luk 1,24 CA; B.: Nom. Sg. inkilþo Luk 1,24 CA; Luk 1,36 CA; Dat. Sg. inkilþon Luk 2,5 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 187,6, Krause, Handbuch des Gotischen 152,4b; Son.: sw. feminines Adj.
inkunja* 1, in-kun-j-a*, got., sw. M. (n): nhd. Stammesgenosse, Landsmann; ne. compatriot, fellow countryman; ÜG.: gr. συμφυλέτης; ÜE.: lat. contribulis; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. συμφυλέτης; E.: s. in, kunja; B.: Dat. Pl. inkunjam 1Th 2,14 B; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 187,6
inliuhtjan 3=2, in-liuh-t-jan, got., sw. V. (1): nhd. erleuchten; ne. enlighten, illuminate, make known; ÜG.: gr. φωτίζειν; ÜE.: lat. illuminare; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. φωτίζειν; E.: s. in, liuhtjan; B.: inliuhtida Eph 1,18 A B (teilweise in eckigen Klammern); inliuhtjan Eph 3,9 B
inmaideins 2, in-mai-d-ein-s, got., st. F. (i/ō): nhd. Vertauschung, Tausch; ne. exchange (N.), interchange (N.), substitution; ÜG.: gr. ἀντάλλαγμα; ÜE.: lat. commutatio; Q.: Bi (340-380), Sk; I.: Lüs. gr. ἀντάλλαγμα; E.: s. in, maideins; B.: inmaidein Mrk 8,37 CA; inmaideins Sk 5,15 Enb (Nom. Sg.); L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 152 Anm. 6
inmaidjan 8, in-mai-d-jan, got., sw. V. (1): nhd. verwandeln, verändern; ne. transmute, transform, transfigure, transubstantiate, exchange (V.), metamorphose; ÜG.: gr. ἀλλάσσειν, μεταμορφοῦσθαι (= sik inmaidjan), μετασχηματίζειν; ÜE.: lat. immutare, mutare, reformare, transfigurari (= sik inmaidjan); Q.: Bi (340-380), Sk; E.: s. in, maidjan; B.: inmaideiþ Php 3,21 A B; inmaidida Mrk 9,2 CA; inmaidiþs Sk 3,8 Enb; inmaidjaiþ Rom 12,2 CC (ganz in spitzen Klammern); inmaidjan Gal 4,20 A B; Sk 6,14 Enb; inmaidjanda 1Kr 15,51 A B; 1Kr 15,52 A B
inn 9, in-n, got., Adv., Präf.: nhd. hinein; ne. in, into, within; ÜG.: gr. εἰσ-; ÜE.: lat. in; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. εἰσ-; E.: germ. *enn, Adv., hinein; idg. *en- (1), Präp., in, Pokorny 311, Lehmann I19; B.: inn Mat 9,25 CA; Joh 10,1 CA; Joh 18,16 CA; Luk 1,28 CA; Luk 4,16 CA; Mrk 5,40 CA; Mrk 6,22 CA; Mrk 15,43 CA; 1Kr 14,23 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192C3, Krause, Handbuch des Gotischen 195, Krause, Handbuch des Gotischen 200,3
inna 4, in-n-a, got., Adv., Präf.: nhd. innen, innerhalb; ne. within, inside (Adv.); ÜG.: gr. ἔσω, ἐν-; ÜE.: lat. in, intus; Q.: Bi (340-380); E.: s. inn; B.: inna 1Kr 5,12 A; 2Kr 3,3 A B; 2Kr 6,16 A B; Kol 1,29 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192A1, Krause, Handbuch des Gotischen 73,3b, 122, 195, Krause, Handbuch des Gotischen 200,3
innakunds* 2, in-n-a-kun-d-s*, got., Adj. (a): nhd. zum Haus gehörig, Hausgenosse (subst.); ne. from within the household, of the same household; ÜG.: gr. οἰκιακός; ÜE.: lat. domesticus; Q.: Bi (340-380); I.: Lüt. gr. οἰκιακός; E.: s. inna, kunds (1); B.: Nom. Pl. innakundai Mat 10,36 CA; sw. Akk. Pl. innakundans Mat 10,25 CA
innana 2, in-n-a-na, got., Adv.: nhd. von innen, hinein, innen, innerhalb, inwendig (= innana gardis); ne. from inside, within, into the inside of (= innana gardis); ÜG.: gr. ἔσω, ἔσωθεν; ÜE.: lat. in, intus; Q.: Bi (340-380); E.: s. inn; B.: innana Mrk 15,16 CA; 2Kr 7,5 A B; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192 B3, Krause, Handbuch des Gotischen 195, 199,1c
innatbaíran* 2, in-n-at-baír-an*, got., st. V. (4): nhd. hineinbringen, hineintragen; ne. bear in thither, carry all the way in, bring in; ÜG.: gr. εἰσφέρειν; ÜE.: lat. inferre; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. εἰσφέρειν; E.: s. inn, at, bairan; B.: 3. Pers. Pl. Opt. Prät. innatbereina Luk 5,18 CA; Luk 5,19 CA
innatgaggan 8, in-n-at-ga-g-g-an, got., def. red. unr. V. (3): nhd. „hineingehen“, hineinkommen; ne. enter, get into, go into, come into; ÜG.: gr. εἰσέρχεσθαι, εἰσέρχεσθαι (= atgaggan inn), εἰσπορεύεσθαι, ἐμβαίνειν; ÜE.: lat. ascendere, ingredi, intrare, introire, venire; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs.? gr. εἰσέρχεσθαι; E.: s. inn, at, gaggan; B.: innatgaggai 1Kr 14,24 A; innatgaggan Luk 14,23 CA; innatgaggandans Mat 27,53 CA; Mrk 4,19 CA; innatgaggandin Mat 8,5 CA; Mat 8,23 CA; innatgaggands Mrk 5,39 CA; innatiddja Luk 7,45 CA
innatgāhts* 1, in-n-at-gā-h-t-s*, got., st. F. (i): nhd. Eingang, Eintritt; ne. entrance, going into, ingress (N.); ÜG.: gr. ? (λόγος); ÜE.: lat. introitus; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. lat. introitus; E.: s. inn, at, gāhts; B.: Dat. Sg. innatgahtai Luk 1,29 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 53
innattiuhan* 1, in-n-at-tiu-h-an*, got., st. V. (2): nhd. hineinziehen, hineinführen; ne. bring in to, conduct in thither, usher in, lead in; ÜG.: gr. εἰσάγειν; ÜE.: lat. inducere; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. εἰσάγειν; E.: s. inn, at, tiuhan; B.: 3. Pers. Pl. Prät. innattauhun Luk 2,27 CA
innaþrō 3, in-n-a-þrō, got., Adv.: nhd. von innen, inwendig; ne. from the interior, from within, inwardly; ÜG.: gr. ἔσωθεν; ÜE.: lat. abintus, intrinsecus; Q.: Bi (340-380); E.: s. inna, -thrō; B.: innaþro Mat 7,15 CA; Mrk 7,21 CA; Mrk 7,23 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192 B1, Krause, Handbuch des Gotischen 195
inngaggan 18, in-n-ga-g-g-an, got., def. red. unr. V. (3): nhd. hineingehen, fortgehen (= inngaggan framis); ne. go in, enter, progress (V.), proceed on; ÜG.: gr. εἰσέρχεσθαι, εἰσπορεύεσθαι, ἐμβαίνειν, προβαίνειν (= inngaggan framis); ÜE.: lat. ascendere, ingredi, intrare, introire, progredi (= inngaggan framis); Q.: Bi (340-380); E.: s. inn, gaggan; R.: inngaggan framis: nhd. fortgehen; ne. go on; ÜG.: gr. προβαίνειν; ÜE.: lat. progredi; Mrk 1,19 CA; B.: inngaggais Mat 8,8 CA; Luk 7,6 CA; inngaggaiþ Mat 7,13 CA; Luk 10,5 CA; Luk 10,10 CA; inngaggan Luk 8,51 CA; Luk 15,28 CA; inngaggandan Mrk 5,18 CA; inngaggandans Luk 8,16 CA; Luk 19,30 CA; Mrk 11,2 CA; inngaggandin Luk 17,12 CA; inngaggando Mrk 7,15 CA; Mrk 7,18 CA; inngaggands Joh 10,2 CA; Mrk 1,19 CA; inngaggiþ Joh 10,9 CA2
inngaleiþan 8, in-n-ga-lei-þ-an, got., st. V. (1), perfektiv: nhd. hineingehen; ne. enter, go in, pass in; ÜG.: gr. εἰσέρχεσθαι; ÜE.: lat. ingredi, intrare, introire; Vw.: s. miþ-; Q.: Bi (340-380), Sk; I.: Lbd.? gr. εἰσέρχεσθαι; E.: s. inn, ga-, leiþan; B.: inngalaiþ Luk 6,4 CA; inngaleiþai Mrk 14,14 CA; Rom 11,25 A; inngaleiþan Sk 2,20 E (= Joh 3,5); inngaleiþand Luk 18,24 CA; inngaleiþandans Mat 7,13 CA; inngaleiþands Luk 19,1 CA; inngaleiþiþ Mat 7,21 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 294 ff.
inniman* 1, in-nim-an*, got., st. V. (4): nhd. hernehmen; ne. receive, take in, get, accept (V.); Q.: Sk (400); E.: s. in, niman; B.: innuman Sk 6,14 Enb
inniujiþa 1, in-niu-j-iþ-a, got., st. F. (ō): nhd. Erneuerung, Fest der Tempelweihe, Kirchweihe; ne. inauguration, initiation, dedication, feast of the „Dedication“; ÜG.: gr. ἐγκαίνια; ÜE.: lat. dedicatio (CB Joh 10,22), encaenia; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. ἐγκαίνια; E.: s. in, niujiþa; B.: Nom. Sg. inniujiþa Joh 10,22 CA
innufsliupan* 1, in-n-uf-sliu-p-an*, got., st. V. (2): nhd. weiter hinaufschlüpfen, hineinschlüpfen; ne. slip on in, slide past on in, slip on past in, slip in unnoticed; ÜG.: gr. παρεισέρχεσθαι; ÜE.: lat. subintroire; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. παρεισέρχεσθαι; E.: s. inn, uf, sliupan; B.: innufslupun Gal 2,4 A B
innuma 3, in-n-um-a, got., Adj. (Komp.): nhd. der innere, innerlich; ne. interior, inner; ÜG.: gr. ἔσωθεν?, ὁ ἔσω; ÜE.: lat. interior, intus; Q.: Bi (340-380); E.: s. inn, -uma; B.: innuma 2Kr 4,16 B; Akk. Sg. innuman Eph 3,16 A B; Dat. Sg. innumin Rom 7,22 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 190,2, Krause, Handbuch des Gotischen 169,1
innwaírpan* 1, in-n-waír-p-an*, got., st. V. (3): nhd. hineinwerfen; ne. throw in, cast in; ÜG.: gr. βάλλειν; ÜE.: lat. mittere; Q.: Bi (340-380); E.: s. inn, waírpan; B.: Nom. Sg. N. Part. Prät. innwaurpano Joh 12,6 CA
inraúhtjan* 2, in-raúh-t-jan*, got., sw. V. (1): nhd. erzürnt werden, zürnen, unwillig sein (V.); ne. growl interiously, groan (V.), utter gruff sounds to o.s., be indignant; ÜG.: gr. ἐμβριμᾶσθαι; ÜE.: lat. fremere, infremere; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. ἐμβριμᾶσθαι; E.: Etymologisch dunkel, s. in, rauhtjan, Lehmann I20; B.: inrauhtida Joh 11,33 CA; inrauhtiþs Joh 11,38 CA; Son.: vgl. Schubert 71
inreiran* 1, in-reir-an*, got., sw. V. (3): nhd. erzittern, erbeben; ne. come to shake, begin quaking, tremble (V.); ÜG.: gr. σείεσθαι; ÜE.: lat. moveri; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, reiran; B.: 3. Pers. Sg. Prät. inreiraida Mat 27,51 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 294ff.; Son.: ingressiv-perfektiv
*ins?, *in-s?, got., st. Sb.: nhd. Schwert; ne. sword; Q.: PN, wgot. Insaldus, lang. Insebert, Insari, Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch 53; I.: ? Lw. lat. ēnsis; E.: ? s. lat. ēnsis, M., Schwert; idg. *n̥sis?, Sb., Schwert, Pokorny 771
insahts 6, in-sah-t-s, got., st. F. (i): nhd. Erzählung, Aussage, Zeugnis; ne. argumentation, account (N.), exposition, explication, report (N.), story, statement, witness; ÜG.: gr. διήγησις; ÜE.: lat. narratio; Q.: Bi (340-380), Sk; I.: Lbd.? gr. διήγηςισ; E.: s. in, sahts (1), Lehmann I21; B.: Akk. Sg. insaht Luk 1,1 CA; Sk 6,12 Enb; Dat. Sg. insahtai 1Kr exp A; Sk 5,13 Enb; Sk 5,20 Enb; Nom. Sg. insahts Sk 6,1 Enb
insáian* 1, in-sái-an*, got., red. abl. V. (6): nhd. einsäen, hineinsäen; ne. sow in, seed in; ÜG.: gr. σπείρειν; ÜE.: lat. seminare; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüt. gr. σπέιρειν; E.: s. in, saian; B.: Nom. Sg. N. Part. Prät. insaiano Mrk 4,15 CA
insaíƕan 12, in-saíƕ-an, got., st. V. (5): nhd. hinsehen, ansehen, auf etwas sehen, nach etwas sehen, aufblicken, sich umsehen; ne. look at, look upon, look thither; ÜG.: gr. ἀναβλέπειν, ἀναβλέπειν (= iup insaiƕan), ἐμβλέπειν, ἐπιβλέπειν, ἐφοράν, περιβλέπεσθαι; ÜE.: lat. aspicere, circumspicere, intueri, respicere; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, saiƕan; B.: insaƕ Luk 1,25 CA; Luk 1,48 CA; insaiƕan Luk 9,38 CA; insaiƕandans Mrk 9,8 CA; insaiƕandei Mrk 14,67 CA; insaiƕandeins Mrk 16,4 CA; insaiƕands Luk 9,16 CA; Luk 19,5 CA; Luk 20,17 CA; Mrk 10,21 CA; Mrk 10,27 CA; insaiƕiþ Mat 6,26 CA
insailjan* 1, in-sai-l-jan*, got., sw. V. (1): nhd. anseilen, herablassen; ne. affix ropes to, tie ropes onto, let down; ÜG.: gr. χαλᾶν; ÜE.: lat. submittere; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, sailjan, Lehmann I22; B.: insailidedun Mrk 2,4 CA
insakan* 5, in-sak-an*, got., st. V. (6), m. Akk., m. Dat.: nhd. vorstellen, anraten, eintreten für, bezeichnen, vortragen, anzeigen; ne. propound an argument, present the case, expound, declare, explain, give an account, recount (V.), designate, put before; ÜG.: gr. ὑποτιθέσθαι; ÜE.: lat. proponere; Vw.: s. ana-; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: s. in, sakan; B.: insakana Sk 4,24 Enb; insakandin Sk 8,20 Enb; insakands 1Tm 4,6 A B; insok Sk 4,15 Enb; Sk 5,4 Enb; Son.: m. Akk. der Sache u. Dat. der Person
insandjan 87, in-sand-jan, got., sw. V. (1): nhd. entsenden, hinsenden, zusenden, senden; ne. send thither, dispatch (V.), send on a mission, send away, dismiss; ÜG.: gr. ἀναπέμπειν, ἀποστέλλειν, ἐξαποστέλλειν, πέμπειν, προπέμπειν, συμπέμπειν; ÜE.: lat. deducere, dimittere, mittere, remittere; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: s. in, sandjan; B.: insandei Mrk 5,12 CA; insandeiþ Mrk 4,29 CA; Mrk 11,3 CA; Mrk 13,27 CA; insandida Mat 27,19 CA; Joh 6,29 CA; Joh 6,57 CA; Joh 7,29 CA; Joh 8,42 CA; Joh 10,36 CA; Joh 17,18 CA; Joh 18,24 CA; Luk 1,53 CA; Luk 4,18 CA; Luk 4,43 CA; Luk 7,3 CA; Luk 7,6 CA; Luk 7,19 CA; Luk 7,20 CA; Luk 9,2 CA; Luk 9,52 CA; Luk 10,1 CA; Luk 14,17 CA; Luk 15,15 CA; Luk 19,29 CA; Luk 20,10 CA; Mrk 8,26 CA; Mrk 11,1 CA; Mrk 12,2 CA; Mrk 12,4 CA; Mrk 12,5 CA; Mrk 12,6 CA; Mrk 14,13 CA; 1Kr 1,17 A; 2Kr 12,17 A B; Eph 6,22 B; Gal 4,4 A; Gal 4,6 A; Php 2,28 A B; Kol 4,8 A B; 1Th 3,5 B; 2Tm 4,12 A; Phm 11 A; Neh 6,19 D; Sk 6,9 E (= Joh 5,35); Sk 6,24 E (= Joh 5,37); insandidans Luk 7,10 CA; Luk 19,32 CA; insandidedi Mrk 3,14 CA; insandidedum 2Kr 8,22 A B; 1Th 3,2 B; insandidedun Joh 11,3 CA; Luk 19,14 CA; Luk 20,10 CA; Luk 20,11 CA; Luk 20,20 CA; Mrk 3,31 CA; Mrk 12,3 CA; Mrk 12,4 CA; Mrk 12,13 CA; insandideduþ Php 4,16 B; insandides Joh 11,42 CA; Joh 17,3 CA; Joh 17,8 CA; Joh 17,18 CA; Joh 17,21 CA; Joh 17,23 CA; Joh 17,25 CA; insandiþs Joh 9,7 CA; Luk 1,19 CA; Luk 1,26 CA; Luk 4,26 CA; Sk 6,16 Enb; insandja Mat 11,10 CA; Joh 13,20 CA; Joh 15,26 CA; Luk 7,27 CA; Luk 10,3 CA; Mrk 1,2 CA; insandjaiþ 1Kr 16,11 B; insandjan Mrk 6,7 CA; insandjanda Rom 10,15 A; insandjands Mat 11,2 CA; Luk 14,32 CA; Mrk 6,17 CA; Mrk 6,27 CA; Rom 8,3 A
instandan* 2, in-sta-n-d-an*, got., unr. st. V. (6): nhd. bevorstehen, eintreten für; ne. be impending, be imminent, be insistent, urge (V.), stand ahead; ÜG.: gr. ἐνιστάναι, ἐφιστάναι; ÜE.: lat. instare; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. ἐνιστάναι, ἐφιστάναι; E.: s. in, standan; B.: instand 2Tm 4,2 A; instandai 2Th 2,2 A (teilweise kursiv)
inswinþjan 7=6, in-swinþ-jan, got., sw. V. (1), perfektiv: nhd. stärken; ne. strengthen, make strong, impart strength to; ÜG.: gr. ἐνδυναμοῦν, κατισχύειν, κραταιοῦν; ÜE.: lat. confortare, corroborare, potius aedificare; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. ἐνδυναμοῦν; E.: s. in, swinþjan; R.: inswinþjan sik: nhd. sich stark erweisen; ne. be strong, become strong; ÜG.: gr. ἐνδυναμοῦσθαι; ÜE.: lat. confortari; Eph 6,10 A B; 2Tm 2,1 B; B.: inswinþei 2Tm 2,1 B; inswinþida Neh 5,16 D; inswinþjaiþ Eph 6,10 A B (teilweise kursiv); inswinþjan Eph 3,16 A; inswinþjandin Php 4,13 B; 1Tm 1,12 B; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 294ff.
intandjan* 1, in-tand-jan*, got., sw. V. (1), perfektiv: nhd. „anzünden“, verbrennen, in Brand setzen; ne. incinerate, burn up, consume by fire; ÜG.: gr. κατακαίειν; ÜE.: lat. comburere; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, tandjan; B.: 3. Pers. Sg. Präs. intandeiþ Luk 3,17 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 294ff.
intrusgjan 6, in-tru-sg-jan, got., unr. V. (3,2): nhd. einpfropfen; ne. graft in, ingraft; ÜG.: gr. ἐγκεντρίζειν; ÜE.: lat. inserere; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lw. lat. introsecare (3. Jh.); E.: s. lat. introsecare, Lehmann I23; B.: st. Part. Prät. intrusgans Rom 11,24 A; sw. Part. Prät. intrusgiþs Rom 11,17 A; 3. Pers. Sg. Opt. intrusgjaidau Rom 11,19 A; intrusgjan Rom 11,23 A; 3. Pers. Pl. Fut. Pass. intrusgjanda Rom 11,23 A; Rom 11,24 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 206; Son.: unr. st.-sw. V. (3,2)
intundnan 1, in-tund-n-an, got., sw. V. (4), perfektiv: nhd. verbrennen (intr.); ne. be consumed with flame, become consumed with flame, be burnt up, become burnt up, suffer greatly; ÜG.: gr. πυροῦσθαι; ÜE.: lat. uri; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. πυροῦσθαι; E.: s. in, tundnan; B.: intundnan 1Kr 7,9 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 294ff.
inu, in-u, got., Präp.: Vw.: s. inuh, Lehmann I24
inuh 49, in-u-h, inu, got., Präp., m. Akk.: nhd. ohne, außer; ne. without, except, apart from, outside (Präp.); ÜG.: gr. ἄμετρος (= inu mitaþ), ἄνευ, ἐκτός, παρεκτός, χωρίς; ÜE.: lat. exceptus, extra, immensus (= inu mitaþ), praeter, sine; Hw.: s. uh; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: germ. *ēnu, *ēnau, Präp., ohne; idg. *ē̆neu̯, *ē̆nu, Präp., ohne, Pokorny 318, Lehmann I24; B.: inu Rom 7,8 A; Rom 7,9 A; Rom 10,14 A; Rom 11,29 A; 1Kr 4,8 A; 1Kr 15,27 A; 2Kr 10,13 B; 2Kr 10,15 B; 2Kr 12,2 A; 2Kr 12,3 A; Eph 2,12 A; 1Tm 5,21 A; Phm 14 A; Sk 1,9 Enb; inuh Mat 5,32 CA; Mat 10,29 CA; Mat 11,25 CA; Joh 15,5 CA; Luk 6,49 CA; Luk 7,21 CA; Luk 10,7 CA; Luk 10,21 CA; Mrk 4,34 CA; Mrk 10,7 CA; 2Kr 2,8 B; 2Kr 4,16 B; 2Kr 5,9 B; 2Kr 6,17 B; 2Kr 7,13 B; 2Kr 11,28 B; 2Kr 12,2 B; 2Kr 12,3 B; Eph 2,12 B; 1Th 3,7 B; 1Th 4,8 B; 1Th 5,11 B; 1Tm 2,8 A B; 2Tm 2,10 B; Sk 1,3 Enb; Sk 1,23 Enb; Sk 2,4 Enb; Sk 2,9 Enb; Sk 2,14 Enb; Sk 3,23 Enb; Sk 4,6 Enb; Sk 4,12 Enb; Sk 6,17 Enb; Sk 6,22 Enb; Sk 7,9 Enb; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 268 Ab, Krause, Handbuch des Gotischen 199,1b
inwagjan* 2, in-wag-jan*, got., sw. V. (1): nhd. erregen, aufwiegeln; ne. agitate, unsettle, churn up, move (V.); ÜG.: gr. ἀνασείειν, ταράσσειν; ÜE.: lat. concitare, turbare; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, wagjan; B.: inwagida Joh 11,33 CA; inwagidedun Mrk 15,11 CA
inwandjan 1, in-wa-nd-jan, got., sw. V. (1): nhd. „hineinwenden“, verdrehen, verkehren; ne. twist into something else, pervert, subvert, distort; ÜG.: gr. μεταστρέφειν; ÜE.: lat. convertere; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. μεταστρέφειν; E.: s. in, wandjan; B.: inwandjan Gal 1,7 B
inweitan* 10, in-wei-t-an*, got., st. V. (1): nhd. Verehrung erweisen, begrüßen, anbeten, ansehen, verehren; ne. pay homage to, pay respect to, salute (V.), worship (V.); I.: ? Lbd. gr. ἀσπάζειν, προσκυνεῖν; E.: lat. adorare, salutare; Q.: Bi (340-380); E.: s. in, weitan; B.: inwait Mat 8,2 CA; Mat 9,18 CA; Joh 9,38 CA; Mrk 5,6 CA; inweitais Luk 4,8 CA; inweitis Luk 4,7 CA; inweitiþ 1Kr 14,25 A; inwiteina Joh 12,20 CA; inwitun Mrk 9,15 CA; Mrk 15,19 CA
*inweitjan?, *in-wei-t-jan?, got., sw. V. (1): nhd. anbeten, behexen; ne. adore, worship (V.), bewitch; Q.: Gamillscheg I, 382, Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch 124; E.: s. in, weitjan
inwidan* 7, in-wi-d-an*, got., st. V. (5): nhd. verleugnen, für ungültig erklären; ne. reject the connection with, deny the relatedness of, repudiate, disown, desert (3); ÜG.: gr. ἀθετεῖν, ἀπαρνεῖσθαι, ἀρνεῖσθαι; ÜE.: lat. abnegare, denegare, irritum facere, negare; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. ἀθετεῖν; E.: Etymologie dunkel, s. in, widan, vgl. lat. vitare, Lehmann I25; B.: 3. Pers. Sg. Präs. Opt. inwidai Mrk 8,34 CA; inwidand Tit 1,16 A; inwidandans 2Tm 3,5 A B; inwidis Mat 26,75 C; Mrk 14,72 CA; 3. Pers. Sg. Präs. Ind. inwidiþ Mrk 7,9 CA; 1Tm 5,8 A B
inwindiþa 6, in-wi-nd-iþ-a, got., st. F. (ō): nhd. Ungerechtigkeit; ne. perverseness, wickedness, corruption, unrighteousness; ÜG.: gr. ἀδικία; ÜE.: lat. iniquitas, iniustitia; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. ἀδικία; E.: s. in, windiþa; B.: Nom. Sg. inwindiþa Joh 7,18 CA; Rom 9,14 A; Dat. Sg. inwindiþai 1Kr 13,6 A; Gen. Sg. inwindiþos Luk 16,8 CA; Luk 16,9 CA; Luk 18,6 CA
inwinds* 5, in-wi-nd-s*, got., Adj. (a): nhd. „gewunden“, ungerecht, verkehrt, verdorben; ne. perverse (Adj.), wicked, corrupt (Adj.), unjust; ÜG.: gr. ἄδικος, διεστραμμένος; ÜE.: lat. iniquus, iniustus, perversus; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lbd. gr. ἄδικος; E.: Etymologisch schwierig; s. in, winds (2), Lehmann I26; B.: N. Pl. inwindai Luk 18,11 CA; Dat. Sg. inwindaim 1Kr 6,1 A; Dat. Sg. inwindamma Luk 16,11 CA; Akk. Sg. inwindans Mat 5,45 CA; sw. Nom. Sg. inwindo Luk 9,41 CA
inwisan (?)* 1, in-wi-s-an, got., anom. V.: nhd. bevorstehen (?), da sein (V.) (?); ne. have been discontinued, be elapsed, be no longer; ÜG.: gr. διαγίγνεσθαι; ÜE.: lat. transire; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. διαγίγνεσθαι; E.: s. in, wisan (1); B.: Gen. Sg. M. Part. Präs. inwisandins Mrk 16,1 CA; Son.: anom. V. (Präs. athem. unr., Prät. st. V. (5))
inwitōþs 1, in-wi-t-ōþ-s, got., Adj. (a): nhd. innerhalb des Gesetzes stehend, gesetzlich; ne. within the law, lawful, law-abiding; ÜG.: gr. ἔννομος; ÜE.: lat. in lege; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. ἔννομος; E.: s. in, witōþs; B.: Nom. Sg. inwitoþs 1Kr 9,21 A (teilweise in spitzen Klammern) (Konjektur für inwitoþ)
iowi, got., st. M.?: nhd. ein Gott?; ne. a god?; Q.: Runeninschrift des Goldrings von Petrossa (4. Jh.); I.: Lw. lat. Iovis; E.: s. lat. Iovis, M.=PN, Juppiter; s. idg. *dei̯eu-, *di̯éu-, *diu̯-, *di̯u-, Sb., Glänzender, Himmel, Tag, Pokorny 184; vgl. idg. *dei- (1), *dei̯ə-, *dī-, *di̯ā-, V., glänzen, schimmern, scheinen, Pokorny 183; B.: iowi; Son.: Eher anders zu lesen, s. Gutan, ōthal, weihs (1), hailags, vgl. Krause, Runeninschriften 92, Nr. 41.
iq 1, got., Abkürzung: nhd. 16; ne. 16; Q.: Kal (sechzehnter Nov.) (4. Jh.); B.: iq Kal 2,17 A
is 2176, ies, got., ies, krimgot., Pers.-Pron.: nhd. er; ne. he; lat. ille; ÜG.: gr. ἀλληλῶν (= seina missō), αὐτός, αὐτοῦ, ἐκεῖνος, (ἔμειναν), ὁ, οὗτος, φίλαυτος (= seina gairns); ÜE.: lat. hic, ille, ipse, is; Q.: Bi (340-380), Sk, BKV; E.: s. germ. *iz, Pron., er; idg. *id-, Pron., er?; germ. *ī-, Pron., sie, Pokorny 281; idg. *e- (3), Pron., er, der, Pokorny 281, Lehmann I27; B.: eis Mat 8,32 CA; Mat 9,31 CA; Mat 9,32 CA; Mat 11,23 CA; Mat 26,66 C; Mat 27,4 CA; Mat 27,66 CA; Joh 6,21 CA; Joh 17,8 CA; Joh 17,19 CA; Joh 18,7 CA; Joh 18,28 CA2; Joh 18,31 CA; Joh 18,40 CA; Luk 5,33 CA; Luk 6,11 CA; Luk 7,4 CA; Luk 9,13 CA; Luk 9,19 CA; Luk 9,46 CA; Luk 9,45 CA; Luk 14,12 CA; Luk 14,14 CA; Luk 18,34 CA; Luk 19,34 CA; Luk 20,5 CA; Luk 20,11 CA; Luk 20,12 CA; Mrk 3,4 CA; Mrk 7,36 CA; Mrk 8,5 CA; Mrk 8,20 CA; Mrk 8,28 CA; Mrk 9,32 CA; Mrk 9,34 CA; Mrk 10,4 CA; Mrk 10,26 CA; Mrk 10,37 CA; Mrk 10,39 CA; Mrk 11,6 CA; Mrk 12,3 CA; Mrk 12,14 CA; Mrk 12,16 CA2; Mrk 14,11 CA; Mrk 14,46 CA; Mrk 14,64 CA; Mrk 15,13 CA; Mrk 15,14 CA; Mrk 16,11 CA; Rom 11,31 A; 1Kr 9,25 A; 2Kr 6,16 A B; 2Kr 10,12 B; Gal 2,9 B; Sk 7,8 E (= Joh 6,10, Luk 9,15); Sk 8,25 Enb; ies Feist 290 = Stearns 12; ija Mat 8,15 CA; Mat 9,18 CA; Joh 11,31 CA; Joh 11,33 CA; Joh 12,7 CA; Luk 2,50 CA; Luk 4,39 CA2; Mrk 1,30 CA; Mrk 5,33 CA; ijos Joh 11,19 CA; Mrk 16,8 CA; im Mat 6,1 CA; Mat 6,7 CA; Mat 7,12 CA; Mat 7,23 CA; Mat 8,4 CA; Mat 8,26 CA; Mat 8,30 CA; Mat 8,32 CA; Mat 9,12 CA; Mat 9,15 CA3; Mat 9,18 CA; Mat 9,23 CA; Mat 9,28 CA; Mat 9,30 CA; Mat 11,4 CA; Mat 25,40 C; Mat 25,45 C; Mat 27,17 CA2; Mat 27,48 CA; Mat 27,65 CA; Joh 6,17 CA; Joh 6,26 CA; Joh 6,29 CA; Joh 6,31 CA; Joh 6,32 CA; Joh 6,35 CA; Joh 6,43 CA; Joh 6,53 CA; Joh 6,61 CA; Joh 6,70 CA; Joh 7,6 CA; Joh 7,9 CA; Joh 7,21 CA; Joh 7,39 CA; Joh 7,45 CA; Joh 7,47 CA; Joh 7,50 CA; Joh 8,12 CA; Joh 8,14 CA; Joh 8,16 CA; Joh 8,21 CA; Joh 8,25 CA; Joh 8,27 CA; Joh 8,28 CA; Joh 8,34 CA; Joh 8,39 CA; Joh 8,42 CA; Joh 8,58 CA; Joh 9,16 CA; Joh 9,20 CA; Joh 9,27 CA; Joh 9,30 CA; Joh 9,41 CA; Joh 10,4 CA; Joh 10,6 CA2; Joh 10,7 CA; Joh 10,8 CA; Joh 10,25 CA (ganz in spitzen Klammern); Joh 10,28 CA; Joh 10,32 CA; Joh 10,34 CA; Joh 11,11 CA; Joh 11,14 CA; Joh 11,44 CA; Joh 11,46 CA; Joh 12,23 CA; Joh 12,35 CA; Joh 12,36 CA; Joh 13,12 CA; Joh 15,22 CA; Joh 15,24 CA; Joh 16,19 CA; Joh 16,31 CA; Joh 17,2 CA; Joh 17,8 CA; Joh 17,12 CA2; Joh 17,14 CA; Joh 17,15 CA; Joh 17,19 CA; Joh 17,22 CA; Joh 17,23 CA; Joh 17,26 CA3; Joh 18,4 CA; Joh 18,5 CA2; Joh 18,6 CA; Joh 18,17 CA; Joh 18,18 CA; Joh 18,21 CA; Joh 18,25 CA; Joh 18,29 CA; Joh 18,31 CA; Joh 18,38 CA; Joh 19,4 CA; Joh 19,5 CA; Joh 19,6 CA; Luk 1,7 CA; Luk 1,22 CA2; Luk 2,7 CA; Luk 2,10 CA; Luk 2,15 CA; Luk 2,17 CA; Luk 2,18 CA; Luk 2,20 CA; Luk 2,42 CA; Luk 2,46 CA; Luk 2,49 CA; Luk 2,50 CA; Luk 2,51 CA2; Luk 3,11 CA (ganz in spitzen Klammern); Luk 3,13 CA; Luk 3,14 CA; Luk 4,21 CA; Luk 4,23 CA; Luk 4,39 CA; Luk 4,41 CA; Luk 4,42 CA; Luk 4,43 CA; Luk 5,2 CA; Luk 5,14 CA; Luk 5,22 CA; Luk 5,29 CA; Luk 5,31 CA; Luk 5,34 CA2; Luk 5,35 CA; Luk 5,36 CA; Luk 6,2 CA; Luk 6,5 CA; Luk 6,9 CA; Luk 6,13 CA; Luk 6,17 CA; Luk 6,31 CA; Luk 6,39 CA; Luk 7,6 CA; Luk 7,22 CA; Luk 7,42 CA (ganz in spitzen Klammern); Luk 8,3 CA; Luk 8,21 CA; Luk 8,22 CA; Luk 8,25 CA; Luk 8,31 CA; Luk 8,32 CA2; Luk 8,36 CA; Luk 8,56 CA; Luk 9,1 CA; Luk 9,3 CA; Luk 9,11 CA; Luk 9,13 CA2; Luk 9,14 CA; Luk 9,17 CA; Luk 9,20 CA; Luk 9,21 CA; Luk 9,34 GlCA; Luk 9,37 CA; Luk 9,45 CA; Luk 9,48 CA; Luk 9,50 CA; Luk 9,54 CA; Luk 9,55 CA2; Luk 9,57 CA; Luk 10,2 CA; Luk 10,7 CA; Luk 10,9 CA; Luk 10,18 CA; Luk 14,25 CA; Luk 15,2 CA; Luk 15,3 CA; Luk 15,6 CA; Luk 15,12 CA; Luk 16,15 CA; Luk 17,14 CA; Luk 17,20 CA; Luk 17,37 CA; Luk 18,1 CA; Luk 18,7 CA; Luk 18,15 CA; Luk 18,29 CA; Luk 18,31 CA; Luk 18,34 CA; Luk 19,11 CA2; Luk 19,13 CA2; Luk 19,32 CA; Luk 19,33 CA2; Luk 19,40 CA; Luk 19,46 CA; Luk 20,3 CA; Luk 20,8 CA; Luk 20,15 CA; Luk 20,17 CA; Luk 20,19 CA; Luk 20,23 CA; Luk 20,25 CA; Luk 20,34 CA; Luk 20,41 CA; Mrk 1,17 CA; Mrk 1,31 CA; Mrk 1,38 CA; Mrk 1,44 CA; Mrk 2,2 CA; Mrk 2,8 CA; Mrk 2,17 CA; Mrk 2,19 CA2; Mrk 2,20 CA; Mrk 2,25 CA; Mrk 2,27 CA; Mrk 3,4 CA; Mrk 3,17 CA; Mrk 3,23 CA; Mrk 3,33 CA; Mrk 4,2 CA; Mrk 4,11 CA; Mrk 4,12 CA; Mrk 4,13 CA; Mrk 4,21 CA; Mrk 4,24 CA; Mrk 4,33 CA; Mrk 4,34 CA; Mrk 4,35 CA; Mrk 4,40 CA; Mrk 5,10 CA; Mrk 5,13 CA; Mrk 5,16 CA; Mrk 5,19 CA; Mrk 5,39 CA; Mrk 5,43 CA; Mrk 6,4 CA; Mrk 6,7 CA; Mrk 6,8 CA; Mrk 6,10 CA; Mrk 6,11 CA; Mrk 6,54 CA; Mrk 7,6 CA; Mrk 7,9 CA; Mrk 7,14 CA; Mrk 7,18 CA; Mrk 7,36 CA2; Mrk 8,1 CA; Mrk 8,15 CA; Mrk 8,17 CA; Mrk 8,21 CA; Mrk 8,27 CA; Mrk 8,29 CA; Mrk 8,30 CA; Mrk 8,34 CA; Mrk 9,1 CA; Mrk 9,4 CA; Mrk 9,7 CA; Mrk 9,9 CA2; Mrk 9,12 CA; Mrk 9,14 CA; Mrk 9,19 CA; Mrk 9,29 CA; Mrk 9,31 CA; Mrk 9,35 CA; Mrk 9,36 CA2; Mrk 10,5 CA; Mrk 10,11 CA; Mrk 10,13 CA; Mrk 10,14 CA; Mrk 10,16 CA2; Mrk 10,24 CA; Mrk 10,27 CA; Mrk 10,29 CA; Mrk 10,32 CA; Mrk 10,36 CA; Mrk 10,38 CA; Mrk 10,39 CA; Mrk 10,42 CA3; Mrk 11,2 CA; Mrk 11,5 CA; Mrk 11,6 CA2; Mrk 11,12 CA; Mrk 11,17 CA; Mrk 11,22 CA; Mrk 11,29 CA; Mrk 11,33 CA; Mrk 12,1 CA; Mrk 12,4 CA; Mrk 12,6 CA; Mrk 12,12 CA; Mrk 12,15 CA; Mrk 12,16 CA; Mrk 12,17 CA; Mrk 12,24 CA; Mrk 12,28 CA; Mrk 12,38 CA; Mrk 14,7 CA; Mrk 14,10 CA; Mrk 14,13 CA; Mrk 14,44 CA; Mrk 14,48 CA; Mrk 14,52 CA; Mrk 15,6 CA; Mrk 15,8 CA; Mrk 15,9 CA; Mrk 15,11 CA; Mrk 15,12 CA; Mrk 15,14 CA; Mrk 15,15 CA; Mrk 16,6 CA; Mrk 16,15 CAS; Mrk 16,18 CAS2; Mrk 16,19 CAS; Rom 9,26 A; Rom 10,2 A; Rom 11,14 A; Rom 11,27 A; 1Kr 7,8 A; 1Kr 15,10 A; 2Kr 2,13 A; 2Kr 4,4 A B; 2Kr 5,19 A B; 2Kr 6,16 A B; 2Kr 8,22 A B; 2Kr 8,24 A B; 2Kr 9,13 B; Eph 4,18 A B; Eph 5,7 B; Eph 6,9 A2 B2; Gal 2,2 A B; Gal 4,17 A; Gal 6,16 A B; Php 1,16 B; Php 1,23 B (ganz in spitzen Klammern); Php 1,28 B; 1Tm 5,16 A (ganz kursiv); 2Tm 2,25 A B; 2Tm 4,16 A (ganz kursiv); Neh 5,15 D; Neh 6,17 D; Neh 7,3 D; Sk 3,20 Enb; Sk 3,25 E (= Luk 3,16); Sk 8,5 E (= Joh 7,45); Sk 8,9 Enb; Sk 8,11 Enb; Sk 8,20 Enb; imma Mat 5,25 CA; Mat 5,39 CA; Mat 5,40 CA; Mat 5,41 CA; Mat 8,1 CA2; Mat 8,3 CA; Mat 8,4 CA; Mat 8,5 CA2; Mat 8,7 CA; Mat 8,15 CA; Mat 8,16 CA; Mat 8,19 CA; Mat 8,20 CA; Mat 8,21 CA; Mat 8,22 CA; Mat 8,23 CA2; Mat 8,27 CA; Mat 8,28 CA2; Mat 9,2 CA; Mat 9,9 CA2; Mat 9,19 CA; Mat 9,27 CA; Mat 9,28 CA2; Mat 9,32 CA; Mat 10,32 CA; Mat 11,2 CA; Mat 11,11 CA; Mat 26,69 C; Mat 27,11 CA; Mat 27,13 CA; Mat 27,14 CA; Mat 27,19 CA2; Mat 27,42 CA; Mat 27,44 CA2; Mat 27,54 CA; Mat 27,55 CA; Mat 27,64 CA; Joh 6,5 CA; Joh 6,7 CA; Joh 6,25 CA; Joh 6,28 CA; Joh 6,30 CA; Joh 6,34 CA; Joh 6,40 CA; Joh 6,56 CA; Joh 6,65 CA; Joh 6,66 CA; Joh 6,68 CA; Joh 7,3 CA; Joh 7,5 CA; Joh 7,18 CA; Joh 7,26 CA; Joh 7,29 CA; Joh 7,31 CA; Joh 7,39 CA; Joh 7,48 CA; Joh 7,50 CA; Joh 7,51 CA; Joh 7,52 CA; Joh 8,13 CA; Joh 8,19 CA; Joh 8,25 CA; Joh 8,26 CA; Joh 8,29 CA; Joh 8,30 CA2; Joh 8,33 CA; Joh 8,39 CA; Joh 8,41 CA; Joh 8,44 CA; Joh 8,48 CA; Joh 8,52 CA; Joh 8,57 CA; Joh 9,3 CA; Joh 9,6 CA; Joh 9,7 CA; Joh 9,10 CA; Joh 9,12 CA; Joh 9,14 CA; Joh 9,21 CA; Joh 9,24 CA; Joh 9,26 CA (ganz in spitzen Klammern); Joh 9,28 CA; Joh 9,34 CA2; Joh 9,35 CA2; Joh 9,36 CA; Joh 9,37 CA; Joh 9,40 CA2; Joh 10,5 CA; Joh 10,24 CA; Joh 10,33 CA; Joh 10,38 CA; Joh 10,41 CA; Joh 10,42 CA; Joh 11,3 CA; Joh 11,8 CA; Joh 11,10 CA; Joh 11,15 CA; Joh 11,16 CA; Joh 11,24 CA; Joh 11,27 CA; Joh 11,29 CA; Joh 11,30 CA; Joh 11,32 CA2; Joh 11,34 CA; Joh 11,39 CA; Joh 11,45 CA; Joh 12,2 CA2; Joh 12,13 CA; Joh 12,16 CA; Joh 12,17 CA; Joh 12,18 CA; Joh 12,19 CA; Joh 12,29 CA; Joh 12,34 CA; Joh 12,37 CA2; Joh 12,42 CA; Joh 13,25 CA; Joh 13,27 CA; Joh 13,28 CA; Joh 13,29 CA; Joh 13,31 CA; Joh 13,32 CA; Joh 13,36 CA; Joh 13,37 CA; Joh 14,5 CA; Joh 14,6 CA; Joh 14,8 CA; Joh 14,9 CA; Joh 14,21 CA; Joh 14,22 CA; Joh 14,23 CA3; Joh 15,5 CA; Joh 17,2 CA2; Joh 18,5 CA; Joh 18,10 CA; Joh 18,20 CA; Joh 18,22 CA; Joh 18,23 CA (ganz in spitzen Klammern); Joh 18,25 CA; Joh 18,26 CA; Joh 18,30 CA; Joh 18,31 CA; Joh 18,33 CA; Joh 18,37 CA; Joh 18,38 CA; Joh 19,2 CA; Joh 19,3 CA; Joh 19,4 CA; Joh 19,6 CA; Joh 19,7 CA; Joh 19,9 CA; Joh 19,10 CA; Luk 1,9 CA; Luk 1,11 CA; Luk 1,13 CA; Luk 1,19 CA; Luk 1,32 CA; Luk 1,66 CA; Luk 1,74 CA; Luk 1,76 CA; Luk 2,5 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 166, 276, 278, Krause, Handbuch des Gotischen 30, 94,3, 177
*-isks?, *-isk-s?, got., Suff.: nhd. -isch; ne. -ish; Vw.: s. z. B. barnisks*, gudisks*, iudaiwiskō; E.: germ. *-iskaz, Suff., -isch; idg. -isko-, Suff., -isch
Israēl 34, got., st. M. (a), LN: nhd. Israel; ne. Israel; ÜG.: gr. Ἰσραήλ; ÜE.: lat. Israel; Q.: Bi (340-380); I.: Lw. gr. Ἰσραήλ (Israḗl); E.: s. gr. Ἰσραήλ (Israḗl); hebr. yisrāēl, PN, Israel, Gotteskämpfer; B.: Akk. Sg. Israel Mrk 12,29 CA; Rom 9,6 A (Nom. Sg.); Rom 9,27 A; Rom 9,31 A (Nom. Sg.); Rom 10,19 A; Rom 11,26 A; 1Kr 10,18 A; Dat. Sg. Israela Mat 8,10 CA; Mat 9,33 CA; Luk 1,54 CA; Luk 1,80 CA; Luk 2,32 CA; Luk 2,34 CA; Luk 4,25 CA; Luk 4,27 CA; Luk 7,9 CA; Rom 9,6 A; Rom 10,21 A; Rom 11,25 A; Gal 6,16 A (teilweise kursiv) B; Gen. Sg. Israelis Mat 10,23 CA; Mat 27,9 CA; Mat 27,42 CA; Joh 12,13 CA; Luk 1,16 CA; Luk 1,68 CA; Luk 2,25 CA; Mrk 15,32 CA; Rom 9,27 A; 2Kr 3,7 A B; 2Kr 3,13 A B; Eph 2,12 A B; Php 3,5 A B
Israēleitēs 3, got., st. M.: nhd. Israelit; ne. Israelite; ÜG.: gr. Ἰσραηλίτης; ÜE.: lat. Israelita; Q.: Bi (340-380); I.: Lw. gr. Ἰσραηλίτης (Israēlítēs); E.: s. gr. Ἰσραηλίτης (Israēlítēs); vgl. hebr. yisrāēl, PN, Israel, Gotteskämpfer; B.: Nom. Pl. Israeleitai Rom 9,4 A; Nom. Pl. Israeleiteis 2Kr 11,22 B; Nom. Sg. Israeleites Rom 11,1 A; Son.: st. M. (unr.)
ita (1), got., Pers.-Pron.: Vw.: s. is
ita (2), krimgot., Num. Kard.: Vw.: s. *ainata, ains?, Lehmann I28
itan 4, it-an, got., st. V. (5): nhd. essen; ne. eat; ÜG.: gr. ἐσθίειν, γεμίζειν τήν κοιλίαν (= sad itan), χορτάζεσθαι (= sad itan); ÜΕ.: gr. εδερε, μανδθψαρε, σατθραρι (= sad itan); Vw.: s. *af-, fra-; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *etan, st. V., essen, verzehren; idg. *ed-, *h₁ed-, V., essen, Pokorny 287, Lehmann I29; B.: 3. Pers. Pl. Prät. etun Luk 17,27 CA; Luk 17,28 CA; itan Luk 15,16 CA; Luk 16,21 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 208, Krause, Handbuch des Gotischen 41,1, 103,III,3, 218, 231,1
iþ (1) 626, got., Konj.: nhd. aber, und, wenn, nun, also, denn; ne. but, however, in any case, even so, so, if, in the case that; ÜG.: gr. δέ (= iþ þan), γάρ, γέ, ἐαν, εἰ, καί, (οὖν), πλήν (= iþ swēþauh), τέ; ÜE.: lat. at, (ad) (CB Luk 8,21, Joh 18,17), autem, enim, ergo, et; Q.: Bi (340-380); Sk; E.: germ. *eþ, Konj., und, aber; idg. *eti-, Adv., Präf., darüberhinaus, und, auch, Pokorny 344, Lehmann I30; B.: iþ Mat 5,19 CA2; Mat 5,21 CA; Mat 5,22 CA; Mat 5,29 CA; Mat 5,32 CA; Mat 5,33 CA; Mat 5,37 CA; Mat 5,39 CA; Mat 6,3 CA; Mat 6,6 CA; Mat 6,15 CA; Mat 6,17 CA; Mat 6,20 CA; Mat 6,23 CA; Mat 6,24 CA; Mat 6,27 CA; Mat 7,15 CA; Mat 7,17 CA; Mat 8,12 CA; Mat 8,20 CA; Mat 8,22 CA; Mat 8,24 CA; Mat 8,27 CA; Mat 8,31 CA; Mat 8,32 CA; Mat 8,33 CA; Mat 9,12 CA; Mat 9,14 CA; Mat 9,15 CA; Mat 9,22 CA; Mat 9,31 CA; Mat 9,34 CA; Mat 9,37 CA; Mat 10,28 CA2; Mat 10,33 CA; Mat 11,2 CA; Mat 11,11 CA; Mat 11,21 CA (ganz kursiv); Mat 25,46 C; Mat 26,66 C; Mat 26,69 C; Mat 26,70 C; Mat 27,4 CA; Mat 27,6 CA; Mat 27,11 CA2; Mat 27,46 CA; Mat 27,47 CA; Mat 27,49 CA; Mat 27,50 CA; Mat 27,54 CA; Mat 27,57 CA; Mat 27,66 CA; Joh 6,6 CA; Joh 6,10 CA; Joh 6,15 CA; Joh 6,16 CA; Joh 6,18 CA; Joh 6,58 CA; Joh 6,61 CA; Joh 7,6 CA; Joh 7,7 CA; Joh 7,8 CA; Joh 7,10 CA; Joh 7,14 CA; Joh 7,18 CA; Joh 7,23 CA; Joh 7,27 CA; Joh 7,29 CA; Joh 7,31 CA; Joh 7,37 CA; Joh 8,14 CA; Joh 8,15 CA; Joh 8,19 CA; Joh 8,23 CA2; Joh 8,39 CA; Joh 8,40 CA; Joh 8,45 CA; Joh 8,55 CA; Joh 8,59 CA; Joh 9,9 CA; Joh 9,11 CA; Joh 9,12 CA; Joh 9,15 CA; Joh 9,17 CA; Joh 9,21 CA; Joh 9,25 CA; Joh 9,28 CA; Joh 9,29 CA; Joh 9,38 CA; Joh 9,41 CA2; Joh 10,2 CA; Joh 10,5 CA; Joh 10,6 CA; Joh 10,10 CA; Joh 10,12 CA; Joh 10,13 CA; Joh 10,38 CA; Joh 10,41 CA; Joh 11,4 CA; Joh 11,13 CA; Joh 11,20 CA2; Joh 11,21 CA; Joh 11,29 CA; Joh 11,32 CA2; Joh 11,41 CA; Joh 12,2 CA; Joh 12,3 CA2; Joh 12,8 CA2; Joh 12,23 CA; Joh 12,24 CA; Joh 12,44 CA; Joh 13,20 CA; Joh 13,36 CA; Joh 14,7 CA; Joh 14,8 CA; Joh 14,11 CA; Joh 14,17 CA; Joh 14,19 CA; Joh 14,22 CA; Joh 14,24 CA; Joh 15,5 CA; Joh 15,15 CA; Joh 15,22 CA; Joh 15,24 CA2; Joh 16,4 CA; Joh 16,5 CA; Joh 16,10 CA; Joh 16,11 CA; Joh 16,13 CA; Joh 16,19 CA; Joh 16,20 CA; Joh 16,21 CA; Joh 16,22 CA; Joh 17,11 CA; Joh 17,13 CA; Joh 17,25 CA; Joh 18,3 CA; Joh 18,4 CA; Joh 18,7 CA; Joh 18,10 CA; Joh 18,16 CA; Joh 18,17 CA; Joh 18,19 CA; Joh 18,22 CA; Joh 18,25 CA2; Joh 18,28 CA2; Joh 18,31 CA; Joh 18,36 CA2; Joh 18,39 CA; Joh 18,40 CA; Joh 19,6 CA; Joh 19,9 CA; Joh 19,12 CA; Luk 1,29 CA; Luk 1,57 CA; Luk 1,63 CA; Luk 1,80 CA; Luk 2,9 CA; Luk 2,19 CA; Luk 2,40 CA; Luk 3,16 CA; Luk 3,17 CA; Luk 3,19 CA; Luk 4,1 CA; Luk 4,30 CA; Luk 4,40 CA; Luk 5,2 CA; Luk 5,5 CA; Luk 5,16 CA; Luk 5,33 CA2; Luk 6,2 CA; Luk 6,8 CA; Luk 6,11 CA; Luk 6,40 CA; Luk 6,41 CA; Luk 6,49 CA; Luk 7,4 CA; Luk 7,6 CA; Luk 7,14 CA; Luk 7,28 CA; Luk 7,30 CA; Luk 7,39 CA; Luk 7,40 CA; Luk 7,41 CA; Luk 7,44 CA; Luk 7,45 CA; Luk 7,46 CA; Luk 7,47 CA; Luk 7,50 CA; Luk 8,10 CA2; Luk 8,12 CA; Luk 8,13 CA; Luk 8,14 CA; Luk 8,15 CA; Luk 8,21 CA; Luk 8,24 CA; Luk 8,37 CA; Luk 8,48 CA; Luk 8,50 CA; Luk 8,56 CA; Luk 9,9 CA; Luk 9,11 CA; Luk 9,13 CA; Luk 9,19 CA; Luk 9,21 CA; Luk 9,25 CA; Luk 9,32 CA; Luk 9,43 CA (ganz in eckigen Klammern); Luk 9,45 CA; Luk 9,47 CA; Luk 9,58 CA; Luk 9,59 CA; Luk 9,60 CA; Luk 9,61 CA; Luk 10,2 CA; Luk 10,6 CA; Luk 10,10 CA; Luk 10,13 CA; Luk 10,16 CA; Luk 10,20 CA; Luk 10,27 CA; Luk 10,29 CA; Luk 14,34 CA; Luk 15,17 CA; Luk 15,28 CA; Luk 15,30 CA; Luk 16,7 CA; Luk 16,13 CA; Luk 16,15 CA; Luk 16,17 CA; Luk 16,20 CA; Luk 17,15 CA; Luk 17,17 CA; Luk 17,29 CA; Luk 17,37 CA; Luk 18,5 CA; Luk 18,7 CA; Luk 18,8 CA; Luk 18,14 CA; Luk 18,16 CA; Luk 18,21 CA; Luk 18,23 CA; Luk 18,27 CA; Luk 18,29 CA; Luk 18,38 CA; Luk 18,39 CA; Luk 18,41 CA; Luk 19,14 CA; Luk 19,26 CA; Luk 19,34 CA; Luk 19,42 CA2; Luk 19,46 CA; Luk 19,47 CA; Luk 20,5 CA; Luk 20,6 CA; Luk 20,10 CA; Luk 20,11 CA; Luk 20,12 CA; Luk 20,17 CA; Luk 20,18 CA; Luk 20,25 CA; Luk 20,35 CA; Mrk 1,8 CA; Mrk 1,14 CA; Mrk 1,30 CA; Mrk 1,41 CA; Mrk 1,45 CA; Mrk 2,18 CA; Mrk 3,4 CA; Mrk 4,10 CA; Mrk 4,11 CA; Mrk 4,34 CA2; Mrk 5,33 CA; Mrk 5,34 CA; Mrk 5,36 CA; Mrk 5,40 CA; Mrk 6,3 CA; Mrk 6,19 CA; Mrk 6,24 CA2; Mrk 6,27 CA; Mrk 7,3 CA; Mrk 7,6 CA2; Mrk 7,7 CA; Mrk 7,11 CA; Mrk 7,27 CA; Mrk 7,28 CA; Mrk 8,5 CA; Mrk 8,20 CA; Mrk 8,28 CA; Mrk 8,33 CA; Mrk 8,35 CA; Mrk 9,12 CA; Mrk 9,19 CA; Mrk 9,21 CA; Mrk 9,23 CA; Mrk 9,27 CA; Mrk 9,32 CA; Mrk 9,34 CA; Mrk 9,39 CA; Mrk 9,50 CA; Mrk 10,3 CA; Mrk 10,4 CA; Mrk 10,6 CA; Mrk 10,13 CA; Mrk 10,18 CA; Mrk 10,21 CA; Mrk 10,22 CA; Mrk 10,24 CA; Mrk 10,26 CA; Mrk 10,36 CA; Mrk 10,37 CA; Mrk 10,38 CA; Mrk 10,39 CA2; Mrk 10,40 CA; Mrk 10,42 CA2; Mrk 10,43 CA; Mrk 10,48 CA; Mrk 10,50 CA; Mrk 10,51 CA; Mrk 10,52 CA; Mrk 11,6 CA; Mrk 11,17 CA; Mrk 11,26 CA; Mrk 11,29 CA; Mrk 12,3 CA; Mrk 12,7 CA; Mrk 12,14 CA; Mrk 12,15 CA; Mrk 12,16 CA2; Mrk 12,29 CA; Mrk 13,23 CA; Mrk 14,6 CA; Mrk 14,7 CA; Mrk 14,11 CA; Mrk 14,46 CA; Mrk 14,47 CA; Mrk 14,52 CA; Mrk 14,55 CA; Mrk 14,61 CA; Mrk 14,62 CA; Mrk 14,63 CA; Mrk 14,68 CA; Mrk 14,70 CA; Mrk 14,71 CA; Mrk 15,2 CA; Mrk 15,4 CA; Mrk 15,5 CA; Mrk 15,6 CA; Mrk 15,9 CA; Mrk 15,11 CA; Mrk 15,12 CA; Mrk 15,13 CA; Mrk 15,14 CA2; Mrk 15,15 CA2; Mrk 15,16 CA; Mrk 15,23 CA; Mrk 15,31 CA; Mrk 15,37 CA; Mrk 15,44 CA; Mrk 15,47 CA; Mrk 16,16 CAS; Mrk 16,20 CAS; Rom 6,23 A; Rom 7,3 A (ganz kursiv); Rom 7,6 A; Rom 7,8 A; Rom 7,9 A2; Rom 7,10 A; Rom 7,14 A; Rom 7,16 A; Rom 7,17 A; Rom 7,18 A; Rom 7,25 A; Rom 8,5 A; Rom 8,6 A; Rom 8,7 A; Rom 8,9 A2; Rom 9,13 A; Rom 9,18 A; Rom 9,22 A; Rom 9,27 A; Rom 9,31 CA; Rom 10,6 A; Rom 10,10 A; Rom 10,14 A; Rom 10,15 A; Rom 10,17 A; Rom 10,20 A; Rom 10,21 A; Rom 11,12 A; Rom 11,17 A2; Rom 11,18 A; Rom 11,20 A; Rom 11,22 A; Rom 11,28 A; Rom 11,30 A; Rom 12,20 A CC; Rom 13,1 A CC; Rom 13,2 A CC; Rom 13,4 A CC; Rom 13,12 A2; Rom 14,1 A; Rom 14,2 A; Rom 14,3 A; Rom 14,10 CC; Rom 14,15 CC; Rom 15,5 CC; Rom 15,9 CC; Rom 15,13 CC; 1Kr 1,12 A3; 1Kr 1,18 A; 1Kr 1,22 A; 1Kr 1,23 A2; 1Kr 1,24 A; 1Kr 4,4 A; 1Kr 4,10 A3; 1Kr 5,11 A; 1Kr 5,13 A; 1Kr 7,7 A; 1Kr 7,9 A; 1Kr 7,10 A; 1Kr 7,11 A; 1Kr 7,12 A; 1Kr 7,14 A; 1Kr 7,15 A; 1Kr 7,25 A; 1Kr 7,28 A2; 1Kr 9,24 A; 1Kr 9,25 A2; 1Kr 10,27 A; 1Kr 10,28 A; 1Kr 11,3 A2; 1Kr 11,5 A; 1Kr 11,6 A; 1Kr 11,31 A; 1Kr 12,12 A; 1Kr 12,18 A; 1Kr 12,19 A; 1Kr 12,20 A2; 1Kr 13,2 A; 1Kr 13,3 A; 1Kr 13,8 A; 1Kr 13,11 A; 1Kr 13,12 A A (ganz in spitzen Klammern); 1Kr 14,22 A; 1Kr 14,24 A2; 1Kr 15,8 A; 1Kr 15,11 A; 1Kr 15,13 A; 1Kr 15,17 A; 1Kr 15,20 A; 1Kr 15,27 A; 1Kr 15,51 A B; 1Kr 15,56 A B; 1Kr 15,57 A B; 1Kr 16,1 A B; 1Kr 16,6 A B; 1Kr 16,11 B; 1Kr 16,12 B; 1Kr exp A; 2Kr 1,12 A B; 2Kr 3,6 A B; 2Kr 4,5 A B; 2Kr 4,12 B; 2Kr 4,18 B; 2Kr 5,11 A B; 2Kr 5,16 A B; 2Kr 6,10 A2 B2; 2Kr 6,12 A B; 2Kr 7,10 A B; 2Kr 8,11 A B; 2Kr 8,13 A B; 2Kr 10,10 B; 2Kr 10,13 B; 2Kr 11,12 B; 2Kr 11,21 B; 2Kr 12,5 A B; 2Kr 12,6 A B; 2Kr 13,7 A; 2Kr 13,9 A B; Eph 2,4 A B; Eph 2,13 A B; Eph 4,7 A; Eph 4,15 A; Eph 4,20 A B; Eph 4,28 A; Eph 5,8 B; Gal 2,2 A B; Gal 2,9 B; Gal 2,12 B; Gal 2,20 A2; Gal 4,4 A; Gal 4,7 A (ganz in spitzen Klammern); Gal 4,9 A; Gal 4,16 A; Gal 4,23 B; Gal 4,25 B; Gal 4,26 B; Gal 5,15 B; Gal 5,17 A B; Gal 5,22 A B; Gal 5,24 A B; Gal 6,3 A B; Gal 6,4 A B; Gal 6,8 A B; Gal 6,14 A B; Php 1,17 B; Php 1,22 B; Php 1,28 B; Php 2,25 B; Php 3,1 A B; Php 3,14 A B; Php 3,18 A B; Php 3,20 A B; Kol 1,21 A B; Kol 1,26 A B; Kol 2,17 B; Kol 3,8 A B; 1Th 5,8 B; 2Th 3,14 A B; 1Tm 1,14 B; 1Tm 2,12 A B; 1Tm 2,14 A B; 1Tm 2,15 A B; 1Tm 3,5 A; 1Tm 4,7 A2 B; 1Tm 4,8 A B; 1Tm 5,4 B; 1Tm 5,6 A B; 1Tm 5,11 A (ganz kursiv); 1Tm 5,20 A; 1Tm 6,4 A B; 1Tm 6,11 A2 B2; 2Tm 1,10 A2 B2; 2Tm 2,16 B; 2Tm 2,22 A B; 2Tm 2,23 A B; 2Tm 2,24 A B; 2Tm 3,5 A B; 2Tm 3,10 A B; 2Tm 3,13 A B; 2Tm 3,14 A B; 2Tm 4,4 A B; 2Tm 4,5 A B; Tit 1,1 B; Tit 1,3 B; Tit 1,15 A; Tit 1,16 A; Tit 2,1 A; Phm 11 A; Phm 12 A; Phm 14 A; Phm 16 A; Phm 18 A; Neh 5,15 D2; Sk 1,22 Enb; Sk 1,26 Enb; Sk 2,16 Enb; Sk 3,17 Enb; Sk 3,19 Enb; Sk 3,22 Enb; Sk 3,24 E (= Joh 1,26, Luk 3,16); Sk 4,2 E (= Joh 3,29); Sk 4,7 E (= Joh 3,29); Sk 4,9 Enb; Sk 4,15 Enb; Sk 4,18 Enb; Sk 4,27 Enb; Sk 5,2 Enb; Sk 5,12 Enb; Sk 6,2 E (= Joh 3,30); Sk 6,4 Enb; Sk 6,6 E (= ); L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 334, Krause, Handbuch des Gotischen 202,1c; Son.: Konj. (fast immer an der Spitze des Satzes)
iþ (2) 1, got., Abkürzung: nhd. 19; ne. 19; Q.: Kal (neunzehnter Nov.) (4. Jh.); B.: iþ Kal 2,20 A
Iudaialand 1, got., st. N. (a)=ON: nhd. Judäa; ne. Judea; ÜG.: gr. Ἰουδαία χώρα; ÜE.: lat. Iudaea; Q.: Bi (340-380); I.: Lw. gr. Ἰουδαία, Lüs. gr. Ἰουδαία χώρα; E.: s. gr. Ἰουδαία; (Iudaía), ON, Judäa; hebr. y’hūdāh, M.=PN, Juda, Preis, Lob; germ. *landa-, *landam, st. N. (a), Land, Talsenke; idg. *lendʰ- (3), Sb., Land, Heide (F.) (1), Steppe, Pokorny 675; B.: Nom. Sg. Iudaialand Mrk 1,5 CA
Iudaius 71, Iudaiu-s, got., st. M. (u/i): nhd. Jude; ne. Jew; ÜG.: gr. Ἰουδαῖος; ÜE.: lat. Iūdaeus; Q.: Bi (340-380), Sk; I.: Lw. lat. Iūdaeus; E.: s. lat. Iūdaeī, M. Pl., Juden; s. gr. Ἰουδαῖος (Iudaīos), M., Jude; hebr. y’hūdāh, M.=PN, Juda, Preis, Lob; B.: Iudaiaus Rom 10,12 A; Iudaie Mat 27,11 CA; Joh 6,4 CA; Joh 7,2 CA; Joh 7,13 CA; Joh 11,19 CA; Joh 12,9 CA; Joh 18,12 CA; Joh 18,33 CA; Joh 18,39 CA; Joh 19,3 CA; Luk 7,3 CA; Mrk 15,2 CA; Mrk 15,9 CA; Mrk 15,12 CA; Mrk 15,18 CA; Mrk 15,26 CA; 1Kr 1,24 A; Neh 6,17 D; Iudaiei Joh 12,11 CA; Iudaieis Joh 6,41 CA; Joh 6,52 CA; Joh 7,1 CA; Joh 7,11 CA; Joh 7,35 CA; Joh 8,22 CA; Joh 8,48 CA; Joh 8,52 CA; Joh 8,57 CA; Joh 9,18 CA; Joh 9,22 CA; Joh 10,24 CA; Joh 10,31 CA; Joh 10,33 CA; Joh 11,8 CA; Joh 11,31 CA; Joh 11,36 CA; Joh 18,20 CA; Joh 18,31 CA; Joh 19,7 CA; Joh 19,12 CA; Mrk 7,3 CA; 1Kr 1,22 A; Gal 2,13 B; Gal 2,15 B; Neh 5,17 D; Iudaium Joh 8,31 CA; Joh 10,19 CA; Joh 13,33 CA; Joh 18,14 CA; Joh 18,36 CA; Joh 18,38 CA; Rom 9,24 A; 1Kr 1,23 A; 1Kr 9,20 A; 1Kr 10,32 A; 2Kr 11,24 B; 1Th 2,14 B; Sk 3,8 E (= Joh 3,25); Iudaiuns Joh 9,22 CA; Joh 11,33 CA; Iudaius Joh 18,35 CA (Nom. Sg.); Gal 2,14 B; Judaie Sk 8,23 Enb; Judaiei Joh 11,45 CA; Judaieis 1Kr 12,13 A; Judaium Sk 4,3 Enb; Judaiuns 1Kr 9,20 A; Judaius 1Kr 9,20 A; Gal 3,28 A; Kol 3,11 B; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 28,3, 135,6; Son.: nach Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch Iūdaíus
iudaiwiskō 1, iudai-w-isk-ō, got., Adv.: nhd. auf jüdische Weise; ne. in a jewish manner; ÜG.: gr. ἰουδαικῶς; ÜE.: lat. iudaice; Q.: Bi (340-380); I.: Lw., Lüs. gr. ἰουδαικῶς; E.: s. Iūdaius, Suff. -isk, Lehmann I31; B.: iudaiwisko Gal 2,14 B; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 191 A2, Krause, Handbuch des Gotischen 193,2; Son.: nach Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch iūdaíwiskō
iudaiwiskōn 1, iudai-w-isk-ōn, got., sw. V. (2): nhd. jüdisch leben; ne. live like a Jew; ÜG.: gr. ἰουδαίζειν; ÜE.: lat. iudaizare; Q.: Bi (340-380); I.: Lw., Lüs. gr. ἰουδαίζειν; E.: s. iūdaíwisks; B.: iudaiwiskon Gal 2,14 B; Son.: nach Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch iūdaíwiskōn
*iudaiwisks?, *iudai-w-isk-s?, got., Adj. (a): nhd. jüdisch; ne. jewish; Hw.: s. iudaiwiskō*, judaiwisks; Son.: nach Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch iūdaíwisks
iumjō* 1, ium-j-ō*, got., sw. F. (n): nhd. Haufen, Menge; ne. crowd (N.), throng (N.); ÜG.: gr. ὄχλος; ÜE.: lat. turba; Q.: Bi (340-380); E.: dunkel, Feist 297, Lehmann I32; B.: Nom. Pl. iumjons Mat 8,1 CA; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 139,1
iup 3, got., Adv.: nhd. aufwärts, hinauf; ne. up, upwards; ÜG.: gr. ἀνα- (ιν· ἀναβλέπειν (= insaiƕan iup), ἀνάγειν (= iup ustiuhan)), ἄνω; ÜE.: lat. re- (in revocare = iup ustiuhan), sub- (in suspicere = insaiƕan iup), sursum; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *eup, Adv., hinauf; idg. *upo, *up, *eup, Adv., unten, hinauf, über, Pokorny 1106, Lehmann I33; B.: iup Joh 11,41 CA; Luk 19,5 CA; Rom 10,7 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192 C3, Krause, Handbuch des Gotischen 195
iupa 5, iup-a, got., Adv.: nhd. oben, hinauf; ne. on high, above, aloft, high up; ÜG.: gr. ἄνω; ÜE.: lat. (supernus), sursum; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: s. iup; B.: iupa Gal 4,26 B; Php 3,14 A B; Kol 3,1 A B; Kol 3,2 A B; Sk 2,5 Enb; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192 A1, Krause, Handbuch des Gotischen 195
iupana 1, iup-a-na, got., Adv.: nhd. von oben, von Anfang an, von vorne; ne. from above, from before, again from the start, anew; ÜG.: gr. ἄνωθεν; ÜE.: lat. denuo; Q.: Bi (340-380); E.: s. iup; B.: iupana Gal 4,9 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192 B3, Krause, Handbuch des Gotischen 195
iupaþrō 8, iup-a-þrō, got., Adv.: nhd. von oben; ne. from above; ÜG.: gr. ἄνω, ἄνωθεν; ÜE.: lat. denuo, desuper, desursum, a summo, de supernis; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: s. iup, -þrō; B.: iupaþro Mat 27,51 CA; Joh 8,23 CA; Joh 19,11 CA; Mrk 15,38 CA; Sk 2,6 E (= Joh 3,3), Sk 2,7 Enb; Sk 4,13 E (= Joh 3,31); Sk 4,15 Enb; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 192 B1, Krause, Handbuch des Gotischen 195
*ius?, got., Adv.: nhd. besser; ne. better (Adj.); Hw.: s. iusila, iusiza, barusnjan, gōþs; Q.: Regan 63, Schubert 25; E.: germ. *wesu-, *wesuz, Adj., gut; idg. *u̯ē̆su-, Adj., gut, Pokorny 1174; idg. *u̯es- (2), V., schmausen, schwelgen, Pokorny 1171, Lehmann I35; Son.: supplet. Komp. zu gōþs
iusila 2, ius-il-a, got., st. F. (ō): nhd. Erholung, Besserung; ne. improvement, amelioration, betterment, ease (N.); ÜG.: gr. ἄνεσις; ÜE.: lat. remissio; Q.: Bi (340-380); E.: isoliert im Germanischen, vielleicht zu iusiza, Lehmann I34; B.: iusila 2Kr 8,13 A B (Nom. Sg.); 2Th 1,7 A
*iusilōn?, *ius-il-ōn?, got., sw. V. (2): nhd. bessern, erleichtern; ne. improve, better (V.), ameliorate; Hw.: s. iusila; Q.: Regan 63, Schubert 25; E.: s. ius, iusila
iusiza 1, ius-iza, got., Adj.: nhd. besser, vorzüglicher; ne. better (Adj.), superior; ÜG.: gr. διαφέρειν (= iusiza wisan); ÜE.: lat. differre (= iusiza wisan); Hw.: s. *ius; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *wesu-, *wesuz, Adj., gut; idg. *u̯ē̆su-, Adj., gut, Pokorny 1174; idg. *u̯es- (2), V., schmausen, schwelgen, Pokorny 1171, Lehmann I35; B.: iusiza Gal 4,1 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 190,1, Krause, Handbuch des Gotischen 168; Son.: supplet. Komp. zu gōþs
*iuþa-, got., st.? M.: nhd. Nachkomme; ne. descendant; Q.: PN, Eutharicus, Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch 54; E.: s. germ. *euþu-, *euþuz, st. M. (u), Abkömmling, Nachkomme, Kind, PN; vgl. idg. *ēudʰ-, Sb., Euter, Pokorny 347
iz 2, got., Abkürzung: nhd. 17; ne. 17; Q.: Bi (340-380), Kal (siebzehnter Nov.); B.: iz Neh 7,42 D; Kal 2,18 A
izei 68, iz-ei, got., Rel.-Pron.: nhd. der, welcher; ne. who, he who, that, that which; ÜG.: gr. ὁ, ὅς, ὅς ἐάν, ὅστις; ÜE.: lat. qui; Hw.: s. is; Q.: Bi (340-380), Sk; E.: s. is, ei; B.: izai Luk 1,36 CA; 1Kr 7,13 A; ize Mat 5,32 CA; Luk 8,13 CA; Luk 8,15 CA; Mrk 9,1 CA; 1Kr 15,57 A; Eph 4,15 A; Gal 1,1 B; 1Tm 1,16 B; izei Mat 7,15 CA; Joh 8,40 CA; Joh 11,37 CA; Joh 12,4 CA; Joh 15,26 CA; Joh 16,2 CA; Joh 19,12 CA; 1Kr 15,27 A; 1Kr 15,57 B; 2Kr 1,10 A B; 2Kr 3,6 A B; 2Kr 5,21 B; 2Kr 8,16 B; Eph 1,3 A B; Eph 1,14 A B; Eph 2,17 B; Gal 1,4 B; Gal 6,13 B; F. sei Joh 6,22 CA; Joh 12,12 CA; Joh 12,17 CA; Joh 12,29 CA; Luk 1,26 CA; Luk 1,36 CA; Luk 2,4 CA; Luk 2,5 CA; Luk 2,10 CA; Luk 7,37 CA; Luk 7,39 CA; Luk 8,2 CA; Luk 15,12 CA; Rom 7,10 A; Rom 7,20 A; Rom 12,3 CC; 2Kr 9,11 B; Eph 1,23 A B; Eph 3,2 B; Gal 4,24 B; Gal 4,26 B; Php 3,6 A B; Php 3,9 A B; Kol 1,23 A B; Kol 1,26 A B; Kol 1,29 A; Kol 3,5 B; Kol 3,14 B; 1Tm 1,11 B; 1Tm 4,14 B; 1Tm 5,9 A B; 2Tm 1,1 A; 2Tm 1,5 A2; 2Tm 1,6 A B; 2Tm 1,9 A B; 2Tm 2,10 B; Tit 1,1 B; Tit 1,3 B; Sk 1,7 Enb; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 55 Anm. 3, 185,2; Son.: S. a. is; Neutrum und oblique Kausus fehlen. Izei vertritt auch den Plural, wenn thai vorausgeht. Sei aus si-ei?
izuh?, iz-uh?, got., Pron., Partikel: Hw.: s. is, uh; Son.: Zusammensetzung aus Pronomen und Partikel
izwar 191=190, iz-w-ar, got., Poss.-Pron.: nhd. euer; ne. your; ÜG.: gr. ὑμέτερος; ÜE.: lat. vester; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *izwera, *izwara, Poss.-Pron., euer; vgl. idg. *u̯ē̆s- (6), *u̯ō̆s-, Pron., ihr, Pokorny 1173; idg. *i̯u- (1), *i̯úHs, Pron., ihr, Pokorny 513; B.: izwar Mat 5,16 CA; Mat 5,37 CA; Mat 5,48 CA; Mat 6,8 CA; Mat 6,14 CA; Mat 6,15 CA; Mat 6,21 CA2; Mat 6,26 CA; Mat 6,32 CA; Mat 9,11 CA; Joh 7,6 CA; Joh 8,42 CA; Joh 8,56 CA; Joh 9,19 CA; Joh 14,1 CA; Joh 15,16 CA; Joh 15,20 CA; Joh 16,6 CA; Joh 16,22 CA; Luk 6,36 CA; Luk 10,6 CA; Luk 16,12 CA; Mrk 7,9 CA; Mrk 8,17 CA; Mrk 10,43 CA; Mrk 11,25 CA; Mrk 11,26 CA; Mrk 13,18 CA; 1Kr 16,14 B; 2Kr 7,7 A B; 2Kr 8,14 A B; 2Kr 9,10 B; Eph 3,13 A B; Php 2,30 A B; Kol 4,6 A B; 1Th 2,17 B (teilweise in eckigen Klammern); izwara Mat 5,16 CA; Mat 6,1 CA; Mat 10,30 CA; Joh 9,41 CA; Joh 14,27 CA; Joh 15,11 CA; Joh 16,20 CA; Joh 16,22 CA; Joh 16,24 CA; Luk 5,4 CA; Luk 6,20 CA; Luk 6,23 CA; Luk 6,24 CA; Luk 6,35 CA; Luk 8,25 CA; Luk 9,44 CA; Luk 10,20 CA; Luk 16,15 CA; Mrk 10,5 CA; Rom 12,1 CC; 1Kr 5,6 A; 1Kr 7,14 A; 1Kr 15,17 A; 1Kr 15,58 A B; 1Kr 16,3 A B; 2Kr 1,14 A B; 2Kr 7,7 A B; 2Kr 9,2 A B; 2Kr 10,6 B; 2Kr 11,3 B; Eph 1,15 A B; Eph 4,26 A B; Eph 6,22 B; Gal 4,6 A; Gal 4,15 A2; Php 1,19 B; Php 1,26 B; Php 4,5 A B; Php 4,7 B; Kol 1,8 B; Kol 3,3 A B; Kol 3,4 A B; Kol 3,21 B; Kol 4,8 A B; 1Th 3,2 B; 1Th 3,5 B; 1Th 3,6 B; 1Th 3,10 B; 1Th 3,13 B; 1Th 4,3 B; 2Th 1,3 A B; 2Th 2,17 B; 2Th 3,5 B; izwarai Mat 6,25 CA; Joh 6,49 CA; Joh 6,58 CA; Joh 8,21 CA; Luk 10,11 CA; Mrk 7,13 CA; Rom 11,31 A; 2Kr 1,24 A B; 2Kr 10,8 B; 2Kr 10,15 B; Php 1,25 B; izwaraim Mat 9,4 CA; Joh 8,24 CA2; Luk 3,14 CA; Luk 4,21 CA; Luk 5,22 CA; Luk 9,5 CA; Mrk 2,8 CA; Mrk 6,11 CA; 1Kr 15,17 A; 2Kr 5,11 A B; 2Kr 6,12 A B; 2Kr 8,14 A B; Eph 2,1 A B; Eph 3,17 A B; Eph 5,19 A; Kol 3,15 B; Kol 3,16 B; Kol 3,18 B; 1Th 2,14 B; 1Th 4,11 B; 2Th 1,4 A B; izwaraizos Mat 5,20 CA; 1Kr 7,5 A; 1Kr 15,31 A; 2Kr 1,6 B2; 2Kr 1,24 A B; 2Kr 8,8 A B; 2Kr 8,24 A B; 2Kr 9,10 B; 2Kr 12,19 A B; 2Kr 13,9 A B; Eph 1,13 A B; Eph 4,4 A B; Php 1,25 B; 1Th 3,7 B; 1Th 3,10 B; izwaramma Mat 6,1 CA; Mat 6,25 CA; Joh 8,17 CA; Joh 8,38 CA; Joh 10,34 CA; Joh 18,31 CA; Luk 6,22 CA; Rom 16,24 A; 2Kr 11,8 B; Eph 4,29 A B; Gal 6,13 A B; Gal 6,18 A (teilweise kursiv) B; Kol 3,8 A B; izwarana Mat 5,16 CA; Luk 6,38 CA; Rom 12,1 CC; 1Kr 16,17 B; 1Kr 16,18 B; 2Kr 2,9 A B; 2Kr 7,7 A B; 2Kr 9,5 A B; Php 2,25 B (teilweise in spitzen Klammern); 1Th 5,23 A B; izwarans Mat 5,44 CA; Mat 5,47 CA; Luk 6,35 CA; 2Kr 4,5 A B; Eph 6,14 A B; Kol 3,5 A B; 1Th 5,12 B; izwaris Mat 5,45 CA; Mat 10,29 CA; Joh 8,41 CA; Joh 8,44 CA; Rom 12,2 CC; 2Kr 9,13 B; Eph 1,18 A B; Eph 4,23 A B; Kol 2,13 B; 2Th 1,4 A B; izwaros Mat 6,15 CA; Mrk 11,25 CA; Mrk 11,26 CA; 2Kr 12,14 A B; 2Kr 12,15 A B; Eph 5,25 A; Gal 6,2 A B; Php 4,6 A B; Kol 3,19 B; Phm 22 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 115,2, 165, Krause, Handbuch des Gotischen 155,4, 178