q 3, got., Buchstabe: nhd. q, Abkürzung für 6; ne. q, abbreviation for 6; Q.: Bi (340-380), Kal (sechster Nov.), Ver; B.: q Neh 5,18 D; Kal 2,7 A; Ver 17,27 V
qainōn 4, qai-n-ōn, got., sw. V. (2): nhd. weinen (intr.), trauern (intr.), beweinen (tr.), betrauern (tr.); ne. wail (V.), mourn, lament (V.), bewail, mourn over, sorrow (V.); ÜG.: gr. κόπτεσθαι, πενθεῖν; ÜE.: lat. lugere; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *kwainōn, sw. V., klagen, wehklagen; idg. *gᵘ̯ei- (1)?, V., klagen, jammern, Pokorny 467, onomatopoetischer Herkunft?, Lehmann Q1; B.: qaino 2Kr 12,21 A B; qainodeduþ Mat 11,17 CA; qainon Mat 9,15 CA; qainondam Mrk 16,10 CA
*qaírnus?, *qaír-nu-s?, got., st. F. (u): nhd. Mühle; ne. mill (N.); Vw.: s. asilu-; E.: germ. *kwernu-, *kwernuz, st. F. (u), Mühlstein; vgl. idg. *gᵘ̯er- (2), *gᵘ̯erə-, *gᵘ̯erəu-, Adj., schwer, Pokorny 476
qaírrei 7, qaír-r-ei, got., sw. F. (n): nhd. Sanftmut; ne. gentleness, mildness, peaceableness; ÜG.: gr. πραότης; ÜE.: lat. lenitas, mansuetudo, modestia; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs., ? Lbd. gr. πραότης; E.: germ. *kwerrī-, *kwerrīn, sw. F. (n), Ruhe, Sanftheit; s. idg. *gᵘ̯er- (2), *gᵘ̯erə-, *gᵘ̯erəu-, Adj., schwer, Pokorny 476; B.: Nom. Sg. qairrei Gal 5,23 A B; Dat. Sg. qairrein 2Kr 10,1 B; Eph 4,2 A B; Kol 3,12 B (Akk. Sg.); 1Tm 6,11 A B (Akk. Sg.); 2Tm 2,25 A B; Gen. Sg. qairreins Gal 6,1 A B
qaírrus 2, qaír-r-u-s, got., Adj. (u): nhd. sanft, freundlich; ne. gentle, mild, peaceable, friendly; ÜG.: gr. ἤπιος; ÜE.: lat. mansuetus; Q.: Bi (340-380); E.: Etymologie dunkel, germ. *kwerru-, *kwerruz, Adj., ruhig, befriedigt, befriedigt; vgl. idg. *gᵘ̯er- (2), *gᵘ̯erə-, *gᵘ̯erəu-, Adj., schwer, Pokorny 476, Lehmann Q2; B.: Nom. Sg. qairrus 1Tm 3,3 A (ganz in eckigen Klammern) (ganz kursiv); 2Tm 2,24 A B; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 161
qaírþra* 1, qaír-þr-a*, qērtra?, got., st. F. (ō): nhd. Apfelbaum?, Köder? (ablehnend Feist 387), q-Rune; ne. lure (N.), bait (N.), decoy (N.), name of q-rune; Q.: Sal (Hs. 9./10. Jh.); E.: ? germ. *kwerdra-, *kwerdraz, *kwerþra-, *kwerþraz, st. M. (a), Köder, Lockspeise; vgl. idg. *gᵘ̯er- (1), *gᵘ̯erə-, *gᵘ̯erh₃-, V., Sb., verschlingen, Schlund, Pokorny 474, Lehmann Q5; B.: qertra Sal
qaíru 1, qaír-u, got., st. N. (u): nhd. Pfahl, Stachel; ne. goad (N.), pointed stake, spur (N.), thorn, spike (N.) (1); ÜG.: gr. σκόλοψ; ÜE.: lat. stimulus; Q.: Bi (340-380); E.: viele unsichere Möglichkeiten, Feist 386, Lehmann Q3; vgl. idg. *gᵘ̯eru-, Sb., Stange, Spieß, Pokorny 479; B.: qairu 2Kr 12,7 GlA (teilweise kursiv); Son.: Glosse zu hnuþō, vgl. a. IF 24,174; als pairu zu lesen?; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 61,1a, 134,3
*qaiwjan, *qaiw-jan, got., sw. V. (1): nhd. Feuer anzünden, lebendig machen; ne. light a fire, make alive; Hw.: s. *qiujan; Q.: Feist s. u. qius; E.: s. qius; Son.: Erschlossen aus aisl. kveikja.
*qal?, got., st. M.?, st. N.?: Vw.: s. ana-; E.: s. germ. *kwalō, st. F. (ō), Qual, Leiden; idg. *gᵘ̯el- (1), V., Sb., stechen, Schmerz, Qual, Tod, Pokorny 470
*qēniþs?, *qēn-iþ-s?, got., Adj. (a) = Part. Prät.: nhd. beweibt; ne. married; Vw.: s. un-; E.: s. qēnjan
*qēnjan?, *qēn-jan?, got., sw. V. (1): nhd. heiraten; ne. marry; Hw.: s. unqēniþs; Q.: Feist 522, Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch 78; E.: s. qēns
qēns 58, qēn-s, got., st. F. (i): nhd. Eheweib, Ehefrau, Frau; ne. wife; ÜG.: gr. γαμεῖν (= qēn niman), γυνή; ÜE.: lat. mulier, uxor; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *kwēni-, *kwēniz, st. F. (i), Weib, Frau; s. idg. *gᵘ̯ē̆nā, *gᵘ̯enī-, F., Weib, Frau, Pokorny 473, Lehmann Q4; B.: qeins Luk 1,5 CA; Luk 2,5 CA; Akk. Sg. qen Mat 5,31 CA; Mat 5,32 CA; Luk 3,19 CA; Luk 14,20 CA; Luk 14,26 CA; Luk 16,18 CA; Luk 18,29 CA; Luk 20,28 CA2; Luk 20,29 CA; Luk 20,30 CA; Mrk 6,18 CA; Mrk 10,2 CA; Mrk 10,11 CA; Mrk 10,29 CA; Mrk 12,19 CA; Mrk 12,20 CA; 1Kr 7,11 A; 1Kr 7,12 A2; 1Kr 7,16 A; 1Kr 7,27 A; 1Kr 7,28 A; Eph 5,28 A; Dat. Sg. qenai Luk 20,33 CA; Mrk 12,19 CA; Mrk 12,23 CA; 1Kr 7,10 A; 1Kr 7,14 A; 1Kr 7,27 A2; Neh 6,18 D; Gen. Sg. qenais Luk 17,32 CA; Mrk 6,17 CA; Eph 5,23 A; 1Tm 3,2 A B; 1Tm 3,12 A; Tit 1,6 B; Nom. Pl. qenes Eph 5,22 A; Eph 5,24 A; Akk. Pl. qenins Eph 5,25 A; Eph 5,28 A; Kol 3,19 B; Nom. Sg. qens Mat 27,19 CA; Luk 1,13 CA; Luk 1,18 CA; Luk 1,24 CA; Luk 8,3 CA; Luk 20,32 CA; Luk 20,33 CA; Mrk 12,22 CA; Mrk 12,23 CA; Rom 7,2 A; 1Kr 7,13 A; 1Kr 7,14 A; 1Tm 5,9 A B; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 29, 55 Anm. 3, 131
qērtra, qērtr-a, got., st. F. (ō): Vw.: s. qairþra*; Son.: Lehmann Q5
*qēþs?, *qēþ-s?, got., Adj. (i/ja): nhd. aussprechbar; ne. speakable; Vw.: s. un-; Hw.: s. qiþan; E.: germ. *kwēdi-, *kwēdiz, *kwǣdi-, *kwǣdiz, *kwēþi-, *kwēþiz, *kwǣþi-, *kwǣþiz, Adj., sagbar, sprechend, zu sprechen; s. idg. *gᵘ̯et- (2), V., reden, sprechen, Pokorny 480; s. got. qiþan
*qidi?, *qid-i?, got., st. Sb.: nhd. Rede?; ne. speech?; Q.: PN, Quidila, Quedericus, Holthausen, Gotisches etymologisches Wörterbuch 78; E.: s. qiþan
*qilan, *qil-an, got., st. V. (4): nhd. zur Ruhe kommen; ne. come to rest; Vw.: s. *ana-; E.: germ. *kwelan, st. V., leiden; idg., gᵘ̯el- (1), V., Sb., stechen, Schmerz, Qual, Tod, Pokorny 470?
qiman 284, qi-m-an, kommen, got., kommen, krimgot., st. V. (4): nhd. kommen; ne. come, arrive, get to; lat. venire; ÜG.: gr. γίγνεσθαι, εἰσέρχεσθαι, ἐξέρχεσθαι, ἔρχεσθαι, ἥκειν, καταβαίνειν, παραγίγνεσθαι, παρεῖναι (Πρΰτ.), προσεγγίζειν, συνέρχεσθαι (= neƕa qiman); ÜE.: lat. adesse (Prät.), descendere (= qiman us), (esse), esse apud, (fieri), ingredi (= qiman in) (CB Mrk 9,33), (intrare), (ire), (offerre), (oriri), pervenire, praeesse, praesens esse, (reverti), venire; Vw.: s. ana-, bi-, faura-, fra-, ga-, miþ-, us-; Q.: Bi (340-380), Sk, Ver, BKV; E.: germ. *kweman, st. V., kommen; idg. *gᵘ̯ā-, *gᵘ̯āh₂-, *gᵘ̯eh₂-, *gᵘ̯em-, V., kommen, gehen, geboren werden, Pokorny 463, Lehmann Q6; B.: kommen Feist 314 = Stearns 11; qam Mat 5,17 CA; Mat 9,1 CA; Mat 9,13 CA; Mat 10,34 CA; Mat 10,35 CA; Mat 11,18 CA; Mat 11,19 CA (ganz kursiv); Mat 27,57 CA; Joh 7,28 CA; Joh 8,14 CA; Joh 8,20 CA; Joh 8,42 CA2; Joh 9,7 CA; Joh 9,39 CA; Joh 10,10 CA; Joh 11,28 CA; Joh 11,30 CA; Joh 11,32 CA; Joh 12,12 CA; Joh 12,23 CA; Joh 12,27 CA; Joh 12,28 CA; Joh 12,46 CA; Joh 12,47 CA; Joh 16,21 CA; Joh 16,32 CA; Joh 17,1 CA; Joh 18,37 CA; Luk 2,27 CA; Luk 2,51 CA; Luk 3,3 CA; Luk 4,16 CA; Luk 5,32 CA; Luk 8,41 CA; Luk 8,47 CA (ganz in spitzen Klammern); Luk 9,56 CA; Luk 15,20 CA; Luk 15,27 CA; Luk 15,30 CA; Luk 17,27 CA; Luk 19,5 CA; Luk 19,10 CA; Luk 19,16 CA; Luk 19,18 CA; Luk 19,20 CA; Mrk 1,9 CA; Mrk 1,11 CA; Mrk 1,14 CA; Mrk 1,38 CA; Mrk 1,40 CA; Mrk 2,17 CA; Mrk 5,33 CA; Mrk 6,1 CA; Mrk 7,31 CA; Mrk 8,10 CA; Mrk 9,7 CA; Mrk 9,13 CA; Mrk 9,33 CA; Mrk 10,1 CA; Mrk 10,45 CA; Mrk 10,50 CA; Mrk 14,43 CA; Mrk 14,54 CA; 2Kr 1,23 A B; Gal 1,21 B; Gal 2,11 B; Gal 4,4 A; 1Tm 1,15 B; Sk 1,3 Enb; Sk 4,22 Enb; qamt Mat 8,29 CA; Joh 6,25 CA; Luk 4,34 CA; Mrk 1,24 CA; qemeina Gal 2,12 B; qemi Luk 1,43 CA; 1Kr 16,12 B2; qemjau Mat 5,17 CA; Mat 10,34 CA; Joh 15,22 CA; qemun Mat 7,25 CA; Mat 7,27 CA; Joh 6,23 CA; Joh 6,24 CA; Joh 10,8 CA; Joh 10,41 CA; Joh 11,33 CA; Joh 12,9 CA; Joh 18,4 CA; Luk 1,59 CA; Luk 2,16 CA; Luk 2,44 CA; Luk 3,12 CA; Luk 4,42 CA; Luk 5,7 CA; Luk 6,18 CA; Luk 8,35 CA; Luk 9,34 CA; Mrk 1,29 CA; Mrk 2,3 CA; Mrk 3,8 CA; Mrk 3,31 CA; Mrk 4,4 CA; Mrk 5,1 CA; Mrk 5,14 CA; Mrk 5,35 CA; Mrk 6,29 CA; Mrk 8,3 CA; Mrk 8,22 CA; Mrk 10,46 CA; Gal 2,12 B; Sk 3,1 E (= Joh 3,23); qim Mat 8,9 CA; Luk 7,8 CA; qima Joh 8,14 CA; Joh 14,3 CA; Joh 14,18 CA; Joh 14,28 CA; Rom 9,9 A; 1Kr 16,3 A B; 1Kr 16,5 A B; 2Kr 12,1 B; 2Kr 13,1 A B; 2Kr 13,2 A B; Php 2,24 B; 1Tm 4,13 B; qimai Mat 6,10 CA; Joh 16,4 CA; Luk 8,17 CA; Luk 14,10 CA; 1Kr 4,5 A; 1Kr 11,26 A; 1Kr 16,10 A B; 1Kr 16,11 B; Kol 4,10 A B; qimaiu Mat 27,49 CA; Mrk 15,36 CA; qiman Mat 11,14 CA; Joh 6,44 CA; Joh 6,65 CA; Joh 7,34 CA; Joh 7,36 CA; Joh 8,21 CA; Joh 8,22 CA; Joh 13,33 CA; Luk 7,7 CA; Luk 14,20 CA; Mrk 2,4 CA; Mrk 9,11 CA; 2Kr 1,15 A B; 2Kr 1,16 A B; 2Kr 12,14 A B; Gal 4,20 A B; 1Th 2,18 B; 1Tm 2,4 A B; 1Tm 3,14 A; 2Tm 3,7 A B; 2Tm 4,9 A B; qimand Mat 7,15 CA; Mat 8,11 CA; Luk 5,35 CA; Luk 17,22 CA; Luk 19,43 CA; 2Kr 9,4 A B; qimanda Mat 11,3 CA; Joh 6,14 CA; Joh 11,27 CA; Joh 12,13 CA; Luk 7,19 CA; Luk 7,20 CA; Luk 19,38 CA; Mrk 11,9 CA; 2Kr 11,4 B; qimandam 2Kr 7,5 A B; qimandan Joh 6,19 CA; Joh 10,12 CA; Mrk 13,26 CA; Mrk 14,62 CA; Mrk 15,21 CA; 2Kr 12,21 A B; qimandans Mat 9,10 CA; Mat 27,64 CA; Joh 11,45 CA; Luk 7,4 CA; Luk 7,20 CA; Mrk 3,22 CA; Mrk 7,1 CA; Mrk 12,14 CA; 2Kr 11,9 B; Neh 5,17 D; qimandei Luk 18,5 CA; Mrk 7,25 CA; Mrk 11,10 CA; qimandein Rom 7,9 A; qimandin Mat 8,28 CA; Mat 9,28 CA; Luk 18,30 CA; 1Th 3,6 B; Sk 8,19 Enb (teilweise kursiv); SkB 8,19 Enb (Bennett bestätigt Konjektur Streitbergs); qimands Mat 8,7 CA; Mat 8,14 CA; Mat 9,18 CA2; Mat 9,23 CA; Joh 11,17 CA; Joh 16,8 CA; Luk 8,51 CA; Luk 14,21 CA; Luk 15,6 CA; Luk 15,17 CA; Luk 15,25 CA; Luk 18,8 CA; Luk 19,23 CA; Mrk 5,23 CA; Mrk 9,12 CA; Mrk 9,14 CA; Mrk 11,13 CA; Mrk 14,45 CA; Mrk 15,43 CA; 2Kr 2,3 A B; 2Kr 2,12 A B; 2Kr 12,20 A B; Eph 2,17 A B; 2Tm 1,17 A B; 2Tm 4,13 A; Sk 1,16 Enb; Sk 4,13 E (= Joh 3,31); qimau Luk 19,13 CA; 1Kr 16,2 A B; 2Kr 2,1 A B; Php 1,27 B; qimi Luk 7,3 CA; qimid Luk 7,8 CA; qimiþ Mat 5,20 CA; Mat 8,9 CA; Mat 10,23 CA; Joh 6,37 CA; Joh 7,27 CA; Joh 7,31 CA; Joh 7,41 CA; Joh 7,42 CA; Joh 9,4 CA; Joh 10,10 CA; Joh 11,20 CA; Joh 12,12 CA; Joh 12,15 CA; Joh 14,6 CA; Joh 14,30 CA; Joh 15,26 CA; Joh 16,2 CA; Joh 16,7 CA; Joh 16,13 CA; Joh 16,25 CA; Joh 16,32 CA; Luk 8,12 CA; Luk 9,26 CA; Luk 17,20 CA2; Luk 18,17 CA; Luk 20,16 CA; Mrk 1,7 CA; Mrk 4,15 CA; Mrk 4,17 CA; Mrk 4,21 CA; Mrk 5,22 CA; Mrk 8,38 CA; Mrk 10,15 CA; Mrk 12,9 CA; 1Kr 13,10 A; 1Kr 16,12 B; Eph 5,6 B (teilweise kursiv); Kol 3,6 A B; 1Th 5,2 B; 2Th 1,10 A; 2Th 2,3 A; quam Ver 18,29 V; qumana Joh 6,51 CA; Sk 4,19 E (= Joh 3,31 f.); qumanana Mrk 9,1 CA; Sk 4,15 Enb; qumans Mrk 9,33 CA; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 207, Krause, Handbuch des Gotischen 41,1, 45,1, 54,2,Anm., 55,2, 83, 100,2, 103,III,1, 205, 229,1, perfektiv, Streitberg, Gotisches Elementarbuch 296
qinakunds* 1, qin-a-kun-d-s*, got., Adj. (a): nhd. weiblichen Geschlechts; ne. female (Adj.), of female sex; ÜG.: gr. θῆλυς; ÜE.: lat. (femina); Q.: Bi (340-380); E.: s. qino, -kunds (1); B.: Nom. Sg. N. qinakund Gal 3,28 A; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 67
qinein* 1, qin-ein*, got., st. N. (a): nhd. Frauenzimmer, Weibchen; ne. female (F.), female being, silly woman; ÜG.: gr. γυναικάριον; ÜE.: lat. muliercula; Hw.: s. qineins*; Q.: Bi (340-380); I.: Lüt. gr. γυναικάριον; E.: s. qino; B.: Akk. Pl. N. qineina 2Tm 3,6 A B; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 119,2
qineins* 1, qin-ein-s*, got., Adj. (a): nhd. weiblichen Geschlechts; ne. female (Adj.); ÜG.: gr. θῆλυς; ÜE.: lat. (femina); Hw.: s. qinein; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüt. gr. θῆλυς; E.: s. qino; B.: Akk. Sg. N. qinein Mrk 10,6 CA; Son.: Streitberg stellt auch qinein hierher.
qinō 42, qin-ō, got., sw. F. (n): nhd. Weib, Frau; ne. woman, female (F.); ÜG.: gr. γυνή; ÜE.: lat. mulier, uxor; Q.: Bi (340-380), Sk, Ver; E.: germ. *kwenō-, *kwenōn, sw. F. (n), Weib, Frau; idg. *gᵘ̯ē̆nā, *gᵘ̯enī-, F., Weib, Frau, Pokorny 473, Lehmann Q7; B.: Nom. Sg. qino Mat 9,20 CA; Mat 9,22 CA; Joh 16,21 CA; Luk 7,37 CA; Luk 7,39 CA; Luk 8,43 CA; Luk 8,47 CA; Luk 15,8 CA; Mrk 5,33 CA; Mrk 7,25 CA; Mrk 7,26 CA; Mrk 10,12 CA; 1Kr 7,16 A (teilweise in eckigen Klammern) (Vok. Sg.); 1Kr 11,6 A; 1Tm 2,11 A B; 1Tm 2,14 A B; Ver 7,13 V; Dat. Pl. qinom Luk 1,28 CA; Luk 1,42 CA; 1Tm 2,10 A B; Dat. Sg. qinon Mat 5,28 CA (Akk. Sg.); Luk 4,26 CA; Luk 7,44 CA2 (Akk. Sg.); Luk 7,50 CA; 1Kr 9,5 A (Akk. Sg.); 1Kr 11,6 A; Gal 4,4 A; 1Tm 2,12 A B; Gen. Pl. qinono Mat 11,11 CA; Luk 7,28 CA; Mrk 5,25 CA; 1Kr 11,5 A; Nom. Pl. qinons Mat 27,55 CA; Luk 8,2 CA; Mrk 15,40 CA; 1Kr 11,3 A; Kol 3,18 B (Vok. Pl.); 1Tm 2,9 A B; 1Tm 3,11 A; Sk 7,9 Enb; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 139,1
*qiss (1), *qi-s-s, got., st. F. (i): nhd. Rede; ne. speech; Vw.: s. ana-, ga-, missa-, sama-, þiuti-, waila-; E.: germ. *kwessi-, *kwessiz, st. F. (i), Spruch, Verabredung; vgl. idg. *gᵘ̯et- (2), V., reden, sprechen, Pokorny 480
*qiss (2), *qi-s-s, got., Adj. (a): Vw.: s. ga-; E.: s. qiþan, qiss (1); germ. *-kwessa-, *-kwessaz, Adj., gesprochen, Heidermanns 352; idg. *gᵘ̯et- (2), V., reden, sprechen, Pokorny 480
qisteins* 1, qis-t-ein-s*, got., st. F. (i/ō): nhd. Verderben; ne. destruction, doom (N.); ÜG.: gr. ὄλεθρος; ÜE.: lat. interitus; Vw.: s. fra-; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. ὄλεθρος; E.: s. qistjan; B.: Dat. Sg. qisteinai 1Kr 5,5 A; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 152 Anm. 6; Son.: Mrk 14,4 CA könnte statt zu fraqisteins auch hierher gehören.
qistjan 1, qis-t-jan, got., sw. V. (1), m. Dat.: nhd. verderben; ne. destroy; ÜG.: gr. ἀπολλύναι (= ἀπολλύειν); ÜE.: lat. perdere; Vw.: s. fra-, us-; Q.: Bi (340-380); E.: Keine sichere Etymologie, germ. *kwis-, V., verderben; vgl. idg. *gᵘ̯ei̯ə-, V., Sb., überwältigen, niederdrücken, Gewalt, Pokorny 469?; idg. *gᵘ̯es-, *zgᵘ̯es-, V., erlöschen, Pokorny 479?, Lehmann Q8; B.: qistjan Luk 9,56 CA; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 116,1
*qistnan?, *qis-t-n-an?, got., sw. V. (4): nhd. zugrunde gehen; ne. be utterly destroyed; Vw.: s. fra-; E.: s. qistjan; L.: vgl. Krause, Handbuch des Gotischen 246,2
*qists?, *qis-t-s?, got., st. F. (i): nhd. Verderbnis, Untergang; ne. corruption, depravity; Hw.: s. qistjan; Q.: Schubert 69; E.: s. germ. *kwis-, V., verderben; vgl. idg. *gᵘ̯ei̯ə-, V., Sb., überwältigen, niederdrücken, Gewalt, Pokorny 469?; idg. *gᵘ̯es-, *zgᵘ̯es-, V., erlöschen, Pokorny 479?
qiþan 1270, qiþ-an, got., st. V. (5): nhd. sagen, meinen, bezeichnen, sprechen; ne. say, tell, speak, express (V.), give an opinion; ÜG.: gr. ἀντιλέγειν, εἰπεῖν, ἐρεῖν, κακολογεῖν (= ubil qiþan), καλεῖν, λαλεῖν, λέγειν, φάναι; ÜE.: lat. ait, benedicere (= waila qiþan), dicere, loqui, maledicere (= ubil qiþan), (negare), referre, vocare; Vw.: s. af-, ana-, and-, faur-, faura-, fra-, ga-, miþ-, us-; Q.: Bi (340-380), Sk, Ver, Sal; E.: germ. *kweþan, st. V., sagen, reden, sprechen, jammern; idg. *gᵘ̯et- (2), V., reden, sprechen, Pokorny 480?, Lehmann Q9; R.: ubil qiþan: nhd. verfluchen; ne. curse (V.); ÜG.: gr. κακολογεῖν; ÜE.: lat. maledicere; Mrk 7,10 CA; R.: waila qiþan: nhd. beloben; ne. praise (V.); ÜG.: gr. καλῶς εἰπεῖν; ÜE.: lat. benedicere; Luk 6,26 CA; B.: qast Luk 20,39 CA; Mrk 12,32 CA; qaþ Mat 8,4 CA; Mat 8,7 CA; Mat 8,8 CA; Mat 8,10 CA; Mat 8,13 CA; Mat 8,19 CA; Mat 8,20 CA; Mat 8,21 CA; Mat 8,22 CA; Mat 8,26 CA; Mat 8,32 CA; Mat 9,2 CA; Mat 9,4 CA, Mat 9,6 CA; Mat 9,9 CA; Mat 9,12 CA; Mat 9,15 CA; Mat 9,22 CA; Mat 9,23 CA; Mat 9,28 CA; Mat 9,37 CA; Mat 11,2 CA; Mat 11,4 CA; Mat 26,1 C; Mat 26,71 CA C; Mat 27,11 CA; Mat 27,13 CA; Mat 27,17 CA; Mat 27,43 CA; Mat 27,63 CA; Mat 27,65 CA; Joh 6,6 CA; Joh 6,8 CA; Joh 6,10 CA; Joh 6,12 CA; Joh 6,20 CA; Joh 6,26 CA; Joh 6,29 CA; Joh 6,32 CA; Joh 6,35 CA; Joh 6,36 CA; Joh 6,41 CA; Joh 6,43 CA; Joh 6,53 CA; Joh 6,59 CA; Joh 6,61 CA; Joh 6,65 CA2; Joh 6,67 CA; Joh 7,6 CA; Joh 7,9 CA; Joh 7,16 CA; Joh 7,21 CA; Joh 7,33 CA; Joh 7,36 CA; Joh 7,38 CA; Joh 7,39 CA; Joh 7,42 CA; Joh 7,50 CA; Joh 8,14 CA; Joh 8,21 CA; Joh 8,23 CA; Joh 8,24 CA; Joh 8,25 CA; Joh 8,27 CA; Joh 8,31 CA; Joh 8,39 CA; Joh 8,42 CA; Joh 8,58 CA; Joh 9,7 CA; Joh 9,9 CA; Joh 9,11 CA2; Joh 9,12 CA; Joh 9,15 CA; Joh 9,27 CA; Joh 9,30 CA; Joh 9,36 CA; Joh 9,37 CA; Joh 9,39 CA; Joh 9,41 CA; Joh 10,6 CA; Joh 10,7 CA; Joh 10,25 CA; Joh 10,26 CA; Joh 10,34 CA; Joh 10,35 CA; Joh 10,36 CA; Joh 10,41 CA; Joh 11,4 CA; Joh 11,7 CA; Joh 11,11 CA; Joh 11,14 CA; Joh 11,16 CA; Joh 11,21 CA; Joh 11,23 CA; Joh 11,24 CA; Joh 11,25 CA; Joh 11,27 CA; Joh 11,34 CA; Joh 11,39 CA2; Joh 11,40 CA2; Joh 11,41 CA; Joh 11,42 CA; Joh 11,44 CA; Joh 12,4 CA; Joh 12,6 CA; Joh 12,7 CA; Joh 12,30 CA; Joh 12,33 CA; Joh 12,35 CA; Joh 12,38 CA; Joh 12,39 CA; Joh 12,41 CA; Joh 12,44 CA; Joh 13,11 CA; Joh 13,12 CA; Joh 13,21 CA; Joh 13,24 CA; Joh 13,27 CA; Joh 13,28 CA; Joh 13,31 CA; Joh 13,33 CA; Joh 13,36 CA2; Joh 13,37 CA; Joh 14,5 CA; Joh 14,6 CA; Joh 14,9 CA; Joh 14,22 CA; Joh 14,23 CA; Joh 14,26 CA; Joh 14,28 CA; Joh 14,29 CA; Joh 15,15 CA; Joh 15,20 CA; Joh 16,4 CA2; Joh 16,15 CA; Joh 16,19 CA2; Joh 17,1 CA; Joh 18,4 CA; Joh 18,5 CA; Joh 18,6 CA; Joh 18,8 CA; Joh 18,9 CA; Joh 18,11 CA; Joh 18,16 CA; Joh 18,17 CA2; Joh 18,21 CA; Joh 18,25 CA; Joh 18,26 CA; Joh 18,29 CA; Joh 18,31 CA; Joh 18,32 CA; Joh 18,37 CA CA (ganz in spitzen Klammern); Joh 18,38 CA2; Joh 19,4 CA; Joh 19,5 CA; Joh 19,6 CA; Joh 19,9 CA; Joh 19,10 CA; Luk 1,13 CA; Luk 1,18 CA; Luk 1,19 CA; Luk 1,28 CA; Luk 1,30 CA; Luk 1,34 CA; Luk 1,35 CA; Luk 1,38 CA; Luk 1,42 CA; Luk 1,46 CA; Luk 1,60 CA; Luk 1,67 CA; Luk 2,10 CA; Luk 2,28 CA; Luk 2,34 CA; Luk 2,48 CA; Luk 2,49 CA; Luk 3,7 CA; Luk 3,11 CA; Luk 3,13 CA; Luk 3,14 CA; Luk 4,3 CA; Luk 4,6 CA; Luk 4,8 CA; Luk 4,9 CA; Luk 4,12 CA; Luk 4,23 CA; Luk 4,24 CA; Luk 4,43 CA; Luk 5,4 CA; Luk 5,5 CA; Luk 5,10 CA; Luk 5,20 CA; Luk 5,22 CA; Luk 5,24 CA; Luk 5,27 CA; Luk 5,31 CA; Luk 5,34 CA; Luk 6,3 CA; Luk 6,5 CA; Luk 6,8 CA; Luk 6,9 CA; Luk 6,10 CA; Luk 6,20 CA; Luk 7,9 CA; Luk 7,13 CA; Luk 7,14 CA; Luk 7,22 CA; Luk 7,40 CA2; Luk 7,43 CA2; Luk 7,44 CA; Luk 7,50 CA; Luk 8,4 CA; Luk 8,10 CA; Luk 8,21 CA; Luk 8,22 CA; Luk 8,25 CA; Luk 8,28 CA; Luk 8,30 CA; Luk 8,45 CA2; Luk 8,46 CA; Luk 8,48 CA; Luk 8,52 CA; Luk 9,3 CA; Luk 9,9 CA; Luk 9,13 CA; Luk 9,14 CA; Luk 9,20 CA2; Luk 9,23 CA; Luk 9,33 CA; Luk 9,41 CA; Luk 9,43 CA CA (ganz in eckigen Klammern) 2; Luk 9,48 CA; Luk 9,49 CA; Luk 9,50 CA; Luk 9,55 CA; Luk 9,57 CA; Luk 9,58 CA; Luk 9,59 CA2; Luk 9,60 CA; Luk 9,61 CA; Luk 9,62 CA; Luk 10,18 CA; Luk 10,21 CA2; Luk 10,23 CA; Luk 10,26 CA; Luk 10,27 CA; Luk 10,28 CA; Luk 10,29 CA; Luk 10,30 CA; Luk 14,15 CA; Luk 14,16 CA; Luk 14,18 CA; Luk 14,19 CA; Luk 14,20 CA; Luk 14,21 CA; Luk 14,22 CA; Luk 14,23 CA; Luk 14,25 CA; Luk 15,3 CA; Luk 15,12 CA; Luk 15,17 CA; Luk 15,21 CA; Luk 15,22 CA; Luk 15,27 CA; Luk 15,29 CA; Luk 15,31 CA; Luk 16,2 CA; Luk 16,3 CA; Luk 16,5 CA; Luk 16,6 CA2; Luk 16,7 CA3; Luk 16,15 CA; Luk 17,6 CA; Luk 17,14 CA; Luk 17,17 CA; Luk 17,19 CA; Luk 17,20 CA; Luk 17,22 CA; Luk 17,37 CA; Luk 18,4 CA; Luk 18,6 CA; Luk 18,9 CA; Luk 18,16 CA; Luk 18,19 CA; Luk 18,22 CA; Luk 18,24 CA; Luk 18,27 CA; Luk 18,28 CA; Luk 18,31 CA; Luk 18,41 CA; Luk 18,42 CA; Luk 19,5 CA; Luk 19,8 CA; Luk 19,9 CA; Luk 19,11 CA; Luk 19,12 CA; Luk 19,13 CA; Luk 19,17 CA; Luk 19,19 CA; Luk 19,22 CA; Luk 19,24 CA; Luk 19,32 CA; Luk 19,40 CA; Luk 20,3 CA; Luk 20,8 CA; Luk 20,13 CA; Luk 20,17 CA; Luk 20,19 CA; Luk 20,23 CA; Luk 20,34 CA; Luk 20,41 CA; Luk 20,42 CA; Luk 20,45 CA; Luk 23,14 G; Mrk 1,17 CA; Mrk 1,38 CA; Mrk 1,41 CA; Mrk 1,42 CA; Mrk 1,44 CA; Mrk 2,5 CA; Mrk 2,8 CA; Mrk 2,10 CA; Mrk 2,14 CA; Mrk 2,17 CA; Mrk 2,19 CA; Mrk 2,25 CA; Mrk 2,27 CA; Mrk 3,3 CA; Mrk 3,4 CA; Mrk 3,5 CA; Mrk 3,9 CA; Mrk 3,23 CA; Mrk 3,34 CA; Mrk 4,2 CA; Mrk 4,9 CA; Mrk 4,11 CA; Mrk 4,13 CA; Mrk 4,21 CA; Mrk 4,24 CA; Mrk 4,26 CA; Mrk 4,30 CA; Mrk 4,35 CA; Mrk 4,39 CA; Mrk 4,40 CA; Mrk 5,7 CA; Mrk 5,8 CA; Mrk 5,9 CA; Mrk 5,19 CA; Mrk 5,28 CA; Mrk 5,30 CA; Mrk 5,33 CA; Mrk 5,34 CA; Mrk 5,36 CA; Mrk 5,39 CA; Mrk 6,4 CA; Mrk 6,10 CA; Mrk 6,14 CA; Mrk 6,16 CA; Mrk 6,18 CA; Mrk 6,22 CA; Mrk 6,24 CA2; Mrk 7,6 CA; Mrk 7,9 CA; Mrk 7,10 CA; Mrk 7,14 CA; Mrk 7,18 CA; Mrk 7,27 CA; Mrk 7,28 CA; Mrk 7,29 CA; Mrk 7,34 CA; Mrk 8,7 CA; Mrk 8,12 CA; Mrk 8,17 CA; Mrk 8,21 CA; Mrk 8,24 CA; Mrk 8,29 CA2; Mrk 8,34 CA; Mrk 9,1 CA; Mrk 9,5 CA; Mrk 9,12 CA; Mrk 9,17 CA; Mrk 9,18 CA; Mrk 9,19 CA; Mrk 9,21 CA; Mrk 9,23 CA; Mrk 9,24 CA; Mrk 9,29 CA; Mrk 9,31 CA; Mrk 9,35 CA; Mrk 9,36 CA; Mrk 9,39 CA; Mrk 10,3 CA; Mrk 10,5 CA; Mrk 10,11 CA; Mrk 10,14 CA; Mrk 10,18 CA; Mrk 10,20 CA; Mrk 10,21 CA; Mrk 10,23 CA; Mrk 10,24 CA; Mrk 10,27 CA; Mrk 10,29 CA; Mrk 10,36 CA; Mrk 10,42 CA; Mrk 10,51 CA2; Mrk 10,52 CA; Mrk 11,2 CA; Mrk 11,14 CA; Mrk 11,21 CA; Mrk 11,22 CA; Mrk 11,29 CA; Mrk 11,33 CA; Mrk 12,12 CA; Mrk 12,15 CA; Mrk 12,16 CA; Mrk 12,17 CA; Mrk 12,24 CA; Mrk 12,26 CA; Mrk 12,32 CA; Mrk 12,34 CA; Mrk 12,35 CA; Mrk 12,36 CA; Mrk 12,38 CA; Mrk 14,6 CA; Mrk 14,45 CA; Mrk 14,48 CA; Mrk 14,61 CA; Mrk 14,63 CA; Mrk 14,67 CA; Mrk 14,72 CA; Mrk 15,2 CA; Mrk 15,12 CA; Mrk 15,14 CA; Mrk 15,39 CA; Mrk 16,6 CA; Mrk 16,7 CA; Mrk 16,15 CAS; 1Kr 11,24 A; 2Kr 4,6 A B; 2Kr 9,3 A B; 2Kr 12,9 A B; Gal 2,14 B; Php 3,18 A B; 1Tm 5,18 A; Tit 1,12 A; Neh 5,13 D; Neh 7,3 D; Sk 1,8 Enb; Sk 2,7 Enb; Sk 2,10 Enb; Sk 2,14 Enb; Sk 5,7 Enb; Sk 5,25 Enb; Sk 6,27 Enb; Sk 7,2 Enb; Sk 7,7 Enb; Sk 7,23 E (= Joh 6,12); qaþuh Mat 9,21 CA; Joh 6,5 CA; Joh 6,71 CA; Joh 8,12 CA; Joh 8,28 CA; Joh 9,17 CA; Joh 9,35 CA; Joh 9,38 CA; Joh 11,13 CA; Joh 13,25 CA; Joh 14,8 CA; Joh 18,22 CA; Luk 18,33 CA; Luk 5,36 CA; Luk 6,39 CA; Luk 7,48 CA; Luk 10,2 CA; Luk 18,21 CA; Luk 18,29 CA; Luk 20,25 CA; Mrk 5,41 CA; Mrk 8,1 CA; Mrk 10,38 CA; Mrk 10,39 CA; Mrk 14,13 CA; Mrk 14,62 CA; qaþuþ-þan Luk 14,12 CA; Luk 15,11 CA; Luk 16,1 CA; Luk 18,1 CA; Mrk 7,20 CA; qeþeina Mrk 7,36 CA; Mrk 8,30 CA; qeþi Joh 11,13 CA; Joh 13,22 CA; Joh 13,29 CA; Luk 5,14 CA; Rom 7,7 A; qeþjau Joh 8,55 CA; Joh 14,2 CA; qeþun Mat 9,3 CA; Mat 9,11 CA; Mat 9,28 CA; Mat 9,34 CA; Mat 26,66 C; Mat 26,73 CA C; Mat 27,4 CA; Mat 27,6 CA; Mat 27,47 CA; Mat 27,49 CA; Joh 6,14 CA; Joh 6,28 CA; Joh 6,30 CA; Joh 6,34 CA; Joh 6,42 CA; Joh 6,60 CA; Joh 7,3 CA; Joh 7,11 CA; Joh 7,12 CA2; Joh 7,20 CA; Joh 7,31 CA; Joh 7,35 CA; Joh 7,40 CA; Joh 7,41 CA2; Joh 7,45 CA; Joh 7,52 CA; Joh 8,13 CA; Joh 8,19 CA; Joh 8,22 CA; Joh 8,25 CA; Joh 8,39 CA; Joh 8,41 CA; Joh 8,48 CA; Joh 8,52 CA; Joh 8,57 CA; Joh 9,8 CA; Joh 9,9 CA; Joh 9,10 CA; Joh 9,12 CA; Joh 9,16 CA2; Joh 9,20 CA; Joh 9,22 CA; Joh 9,23 CA; Joh 9,24 CA; Joh 9,26 CA; Joh 9,28 CA; Joh 9,34 CA; Joh 9,40 CA; Joh 10,21; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 208, perfektiv, Streitberg, Gotisches Elementarbuch 296, Krause, Handbuch des Gotischen 205, 230
*qiþr?, *qi-þ-r?, got., st. N. (a): nhd. Magen; ne. stomach; Hw.: s. lausqiþrs; Q.: Regan 95, Schubert 60; E.: s. qiþus
*qiþrei?, *qi-þ-r-ei?, got., sw. F. (n): Vw.: s. laus-; E.: s. qiþus
*qiþrs?, *qi-þ-r-s?, got., Adj. (a): Vw.: s. laus-; E.: s. qiþus
qiþuhaftō* 2, qi-þ-u-haf-t-ō*, got., sw. F. (n): nhd. Schwangere; ne. pregnant woman; ÜG.: gr. ἐν γαστρὶ ἔχουσα; ÜE.: lat. praegnans, in utero habens; Q.: Bi (340-380); I.: Lüs. gr. ἐν γαστρὶ ἔχουσα; E.: s. qiþus, hafts (1); B.: Dat. Pl. qiþuhaftom Mrk 13,17 CA; Akk. Sg. qiþuhafton 1Th 5,3 B; L.: Streitberg, Gotisches Elementarbuch 187 Anm. 6
qiþuhafts*, qi-þ-u-haf-t-s*, got., Adj. (a): nhd. schwanger; ne. pregnant; Hw.: s. qiþuhaftō
qiþus* 4, qi-þ-u-s*, got., st. M. (u): nhd. Magen, Mutterschoß, Bauch; ne. stomach, belly, womb; ÜG.: gr. κοιλία, μήτρα, στόμαχος; ÜE.: lat. stomachus, uterus, venter, vulva; Q.: Bi (340-380); E.: Etymologie unsicher, ? s. qius, ? germ. *kweþu-, *kweþuz, st. M. (u), Bauch, Leib; idg. *gᵘ̯et-, Sb., Schwellung, Rundung, Pokorny 481; vgl. idg. *gēu-, *gū-, V., biegen, krümmen, wölben, Pokorny 393, Lehmann Q10; B.: Dat. Sg. qiþau Luk 1,41 CA; Gen. Sg. qiþaus Luk 1,42 CA; 1Tm 5,23 A B; Akk. Sg. qiþu Luk 2,23 CA; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 134,1
*qiujan?, *qiu-jan?, got., sw. V. (1): nhd. beleben; ne. make alive, vivify; Vw.: s. ana-, ga-, miþga-; E.: germ. *kwikwjan, *kwiwjan, sw. V., beleben, zum Leben erwecken; s. idg. *gᵘ̯i̯ōu-, Adj., Sb., lebendig, Leben, Pokorny 468; L.: vgl. Krause, Handbuch des Gotischen 49,2, 237,3, 239,2a
*qiunan?, *qiu-n-an?, got., sw. V. (4): nhd. aufleben; ne. become alive; Vw.: s. ga-; E.: germ. *kwikwnōn, *kwiwnōn, sw. V., aufleben, lebendig werden; s. idg. *gᵘ̯i̯ōu-, Adj., Sb., lebendig, Leben, Pokorny 468; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 56 Anm. 1, 246,2
qius 7, qiu-s, got., Adj. (wa): nhd. lebendig; ne. alive, living (Adj.), having life; ÜG.: gr. ζῶν; ÜE.: lat. vivere (= qius esse), vivus; Q.: Bi (340-380); E.: germ. *kwikwa-, *kwikwaz, *kwiwa-, *kwiwaz, Adj., lebendig, quick; s. idg. *gᵘ̯i̯ōu-, Adj., Sb., lebendig, Leben, Pokorny 468, Lehmann Q11; B.: Nom. Sg. qius Rom 7,9 A; Nom. Pl. qiwai Kol 2,20 A B; Dat. Pl. qiwaim Rom 14,9 CC; Gen. Pl. qiwaize Luk 20,38 CA; Mrk 12,27 CA; Akk. Sg. qiwana Rom 12,1 CC; Akk. Pl. qiwans 2Tm 4,1 A B; L.: Krause, Handbuch des Gotischen 56 Anm. 1, 88,1, 155,3
qrammiþa* 1, qram-m-iþ-a*, got., st. F. (ō): nhd. Feuchtigkeit; ne. moisture; ÜG.: gr. ἰκμάς; ÜE.: lat. umor; Q.: Bi (340-380); I.: ? Lüs. gr. ἰκμάς; E.: germ. *krammiþō, *krammeþō, *kwrammiþō, *kwrammeþō, st. F. (ō), Klumpigkeit, Feuchtigkeit; vgl. idg. *grem-, Adj., V., feucht, tauen, sinken, Pokorny 405; B.: Akk. Sg. qrammiþa Luk 8,6 CA; L.: vgl. Streitberg, Gotisches Elementarbuch 122 Anm. 1, Krause, Handbuch des Gotischen 49a
*qramms?, *qram-m-s?, got., Adj. (a): nhd. feucht; ne. moist; Hw.: s. qrammiþa; Q.: Regan 95, Schubert 50; E.: germ. *kramma-, *krammaz, *kwramma-, *kwrammaz, Adj., feucht, pappig, klumpig; s. idg. *grem-, Adj., V., feucht, tauen, sinken, Pokorny 405
qums 14, qu-m-s, got., st. M. (i): nhd. Ankunft, Wiederkunft; ne. coming (N.), advent, arrival, parousia, presence; ÜG.: gr. ἐπιφάνεια, παρουσία; ÜE.: lat. adventus, praesentia; Q.: Bi (340-380); I.: Lbd. gr. ἐπιφάνεια, παρουσία; E.: germ. *kumi-, *kwumiz, st. M. (i), Kommen, Ankunft; vgl. idg. *gᵘ̯ā-, *gᵘ̯āh₂-, *gᵘ̯eh₂-, *gᵘ̯em-, V., kommen, gehen, geboren werden, Pokorny 463, Lehmann Q13; B.: Akk. Sg. qum Php 1,26 B; 1Tm 6,14 B; 2Tm 4,1 A B; 2Tm 4,8 A B; Dat. Sg. quma 1Kr 15,23 A; 2Kr 7,6 A B; 2Kr 7,7 A B; 1Th 2,19 B; 1Th 3,13 B; 1Th 4,15 B; 1Th 5,23 A B; Gen. Sg. qumis 1Kr 16,17 B; 2Th 2,1 A (teilweise kursiv); Nom. Sg. qums 2Kr 10,10 B; Son.: vgl. KZ 42,325
*qumþs?, *qu-m-þ-s?, got., st. F. (i): nhd. Kommen; ne. coming (N.); Vw.: s. ga-; E.: germ. *kwumdi-, *kwumdiz, st. F. (i), Kommen, Ankunft; s. got. qiman